آموزش نوازندگی ارگ
تعریف ساز ارگ
واژه ارگ ، از کلمه یونانی "ارگانون" به معنی ابزار یا وسیله نشات گرفته است. ساز ارگ ، یک ساز بادی است که از یک صفحه کلید تشکیل شده و نت ها بر روی همین صفحه کلید نیز اجرا می شوند. ارگ های امروزی یا بادی هستند یا برقی(الکترونیک). ارگ بادی ، از یک ردیف لوله با انداز های متفاوت تشکیل شده و صدا به واسطه نوسان هوا در این لوله های صوتی، به وجود می آید. اما در ارگ برقی، مدارهای موجود در ساز به نوسان درآمده و صدا از طریق بلندگو به گوش می رسد.
تاریخچه پیدایش ساز ارگ
ارگ ، یکی ازقدیمی ترین سازهای فرهنگ اروپا محسوب شده و برای اجرای موسیقی مذهبی و کلیسایی مورد استفاده قرار می گرفته است. استفاده از این ساز، در دنیای غرب سابقه طولانی داشته است و در منابع عربی و فارسی، ارغنون نامیده می شد.
تاریخچه پیدایش ساز ارگ امروزی، به سه قرن قبل از میلاد مسیح بر می گردد. در آن زمان هم ، این سازها وجو داشتند اما بعدها به ارگ های لوله ای توسعه پیدا کردند و در نهایت به سازهای قال حمل امروزی تبدیل شدند. در سال 778 شمسی، ابتدا سازهای کلاویکورد و هارپسیکورد ساخته شدند و بعد از آن، با پیشرفت تکنولوژی، سازکیبورد و ارگ 12 صدایی ساخته و مورد استفاده قرار گرفتند. در ابتدا، صدای صفحه کیبورد یک ساز مقدار خاصی بود اما با اختراع پیانو فورت*، نوازند گان توانستند میزان و شدت صدا را از طریق فشار اعمال شده تنظیم کنند.
تکنولوژی بعدی در زمیه ساز ، صدای الکترونیک بود. اولین ساز الکترونیک "دنیس دور" بود که با استفاده از 700 سیم موقتا به ساز الکترونیک تبدل شد تا کیفیت صوتی آن تقویت شود. بعد از آن ، به ترتیب پیانوی صوتی، پیانوی الکتریک و سینتی سایزرها اختراع شدند.
سرفصل های این دوره عبارتند از آموزش نت ساز ارگ، نت چیست، اجزا ساز ارگ، مدرک نوازندگی ساز ارگ، دوره آموزشی نوازندگی ساز ارگ و فرق سز ارگ با کیبورد.
نت چیست؟
در موسیقی نت یا نوت، به دو معنی به کار می رود:
1.به معنی یک واحد صدا یا فرکانس که از قبل نام گذاری شده و در متون کهن فارسی، نغمه نامیده می شود. در این حالت، نت ها به پیروی از فرانسه و ایتالیا به صورت دو، ر، می ، فا، سل، لا، سی (do, re, mi, fa, sol, la, si) نام گذاری شدند. اما در شیوه نام گذری الفبایی رایج در آلمان و انگلیس، نت ها را به ترتیب A,B,C,D,E,F,G نوشته اند که A نشان دهنده نت la است.
2.به معنی نمایش یا نشانه نوشتاری هر یک از این صداها است. در این معنی ، صداهای موسیقی را بر اساس قواعد خاصی بین یا روی پنج خط می نویسند که خطوط حامل نامیده می شوند. نکته جالب در نوشتن نت ها این است که، خطوط حامل از پایین به بالا شمرده می شوند؛ یعنی صدای نتی که روی خط پایین نوشته شده، نسبت به نت بالا، بم تر است.
به این ترتیب، نام نت با توجه به جایگاه نت روی خط حامل مشخص می شود. علاوه بر این ، ویژگی های دیگر نت مانند طول آن ( مدت زمانی که صدا امتداد داشته و شنیده می شود) نیز با استفاده از شکل های قراردادی نشان داده شده و توالی نت ها نیز از چپ به راست است. دانش کاربردی که قواعد نوشتن نت های موسیقی و موضوعات مرتبط را بررسی می کند، تئوری موسیقی نامیده می شود.
آموزش نت ساز ارگ
نوازنده ای که نت های ارگ را نشناسد، مسلما آنها را درک نکرده و نمی تواند یک قطعه را خوانده و سپس بنوازد. آموزش نت ساز ارگ، به نوازنده گان این ساز امکان میدهد تا تئوری موسیقی را درک کرده و قطعه ای که حتی قبلا نشنیده اند را به راحتی بنوازند. در زیر به برخی از اصول خواندن نت اشاره می کنیم:
1.در کل، هفت نت وجود دارد که از سمت چپ به راست خوانده می شوند: سی لا سل فا می ر دو
2.هر نت موسیقی در حالتی که تیز یا زیر باشد، "دییز" یا شارپ (sharp) نامیده می شود.
3.هر نت موسیقی در حالتی که بم باشد، "بمل" یا "فلت" ( flat) نامیده می شود.
4.نت های موسیقی زمانی معنا پیدا می کنند که روی خطوط حامل نوشته شده باشند.
5.اولین علامتی که روی خطوط حامل کشیده می شود، کلید است .این کلید نشان می دهد که خطوط و فواصلی که بر روی خطوط حامل قرار می گیرند، برابر با چه نت هایی هستند:
- کلید سل(تربیل): دلیل نام گذاری آن ، وجود دایره دور خط نت سل(G) است.
- کلید فا (باس): دلیل نام گذاری آن ، مشخص کردن خط حامل نت فا با استفاده از قرار دادن دو نقطه در دو طرف این خط است.
6.وجود علامت بمل در کنار کلید سل یا فا به این معنی است که تمامی نت های روی این خطوط باید به صورت نیم پرده نواخته شوند.
وجود علامت دییز در کنار کلید سل یا فا به این معنی است که تمامی نت های روی این خطوط باید به صورت نیم پرده نواخته شود.
اجزا ساز ارگ
اجزا اصلی ساز ارگ الکترونیک امروزی عبارتند از :
- کیبورد موسیقی: کلیدهای سیاه و سفیدی که مشابه کلید های پیانو است و با فشردن آنها، نت الکتریکی پخش می شود.
- رابط کاربری نرم افزار: ارتباط کاربری بین کلید های کنترل و منوها را مدیریت کرده و به نوازنده و کاربر امکان می دهد تا تن صدای مطلوب را انتخاب کنند.
- تنظیم کننده موسیقی کامپیوتری: یک برنامه نرم افزاری است که ریتم ها و آکوردها را با دستورات کامپیوتری شده نوعی MIDI تولید می کند.
- صدا ساز/چیپست صدا: هر ماژول صدای الکتریک، دارای یک مدار یا چیپست یکپارچه است که می تواند فرمان های MIDI را دریافت کرده و صوت تولید کند.
- آمپلی فایر : دستگاه تقویت کننده سیگنال های ضعیف
- اسپیکر: دستگاهی است صدا را تقویت می کند تا شنونده آنرا بشنود.
دوره آموزشی نوازندگی سازارگ
دوره آموزشی نوازندگی ساز ارگ ، در دو دوره مقدماتی و پیشرفته طراحی شده است. در دوره مقدماتی مواردی مانند آشنایی با ساز ارگ ، اشنایی با بخش های مختلف ساز ارگ و کارایی هر کدام، آشنایی و شناخت انواع نت و نت خوانی آموزش داده می شود . دوره پیشرفته نوازندگی ارگ برای نوازندگانی طراحی شده که دوره مقدماتی را پشت سر گذاشته باشند. این دوره شامل آموزش نت خوانی و نوازندگی پیشرفته، تمرین قطعات جدید و دشوار و تلفیق نت و گام های موسیقی است.
با توجه با اینکه شمار علاقمندان به هنر موسیقی رو به افزایش است ، مرکزآموزش مجازی پارس اقدام به برگزاری دوره آموزش نوازندگی ارگ کرده و زمینه ای را برای علاقمندان فراهم نموده تا دربازه زمانی کوتاه ، به این هنر تسلط پیدا کرد و از آن بهره ببرند. سر فصل هایی آموزشی این دوره عبارتند از :
فصل اول
- توانایی شناخت تئوری موسیقی و تاریخچه خطهای حامل
- نت
- تئوری پایه موسیقی
- خطوط حامل
- خطوط اضافه
- آشنایی با پرده ، نیم پرده و ربع پرده و انواع ان
- گام ها در موسیقی
- مفهوم کلید در موسیقی
فصل دوم
- سنکوپ و ضد ضرب
- بمول و دیز
- گروه سازهای زهی
فصل سوم
- گروه سازهای بادی
- سازهای کوبه ای
- تحلیل صدای انسان و انواع سازها
فصل چهارم
- توانایی استفاده از بخشهای مختلف دستگاه ارگ
- اُرگ
- پیدایش ارگ
- اجزاء ساز ارگ
- انگشت گذاری صحیح ارگ (کیبورد)
فصل پنجم
- آکورد های پیش نیاز و پرکاربرد برای نوازندگی کیبورد
- توانایی شناخت و کاربری تئوری هارمونی
- آشنایی با تلفیق
- رنگ و بافت در موسیقی
فرق ساز ارگ با کیبورد
فرق ساز ارگ با کیبورد این است که، ارگ معمولاً از پنج ردیف شستی یا کلید تشکیل شده است . برخلاف پیانو، حتی اگر شستی‌های ارگ با شدت زیادی هم فشرده شوند، باز هم تغییری در شدت صدا ایجاد نمی‌شود؛ اما، در صورتی که نوازنده ارگ ، اهرم های قطع و وصل را تنظیم کرده و از ابزار کلیدهای قطع صدا هم استفاده کند ، میتواند میزان شدت صدا را با کمک قطع و وصل کردن جریان هوا ، تغییردهد. علاوه بر این، بسیاری از ارگ‌ها مجهز به پدال هارمونیوم نیز هستند که امکان کم و زیاد کردن تدریجی صدا را فراهم می کند.
ساز ارگ این توانایی را دارد که صدای نت را بدون نواختن مجدد نت، برای مدت طولانی حفظ کند. همپنین، نوع صدایی که ازطریق لوله ها و لوازم الکتریکی شنیده می شود ، صدایی مانند صدای شیپور، نی تا انواع صدای سازهای بادی است. جالب است که بدانید، آهنگسار معروف "باخ" ، با این ساز آهنگ سازی کرده است.
کیبورد که پیانوی دیجیتال نیز نامیده می شود ، بیشتر شبیه ارگ های لوله ای بوده اما جز سازهای صفحه کلیدی مدرن محسوب میشود. کیبوردها با برق کار کرده و با فشردن کلید، نت به صورت دیجیتالی تولید می شد. علاوه بر این، این امکان وجود دارد که صدایی نت ها برای مدت نامحدودی ادامه پیدا کنند. معمولا، کیبورد در اندازه های قابل حمل طراحی شده و به کوک کردن هم نیازی ندارد.
یکی از مزیت های کیبورد این است که میتوان با کمک آن، صدای سازهای دیگری شامل ساز زهی، بادی و پرکاشن را ایجاد کرد.
مدرک نوازندگی ساز ارگ
افرادی که به انواع موسیقی و مخصوصا ارگ علاقه مند بوده و در این راه مصمم و ثابت قدم هستند، میتوانند به دو شیوه برای گرفتن مدرک نوازندگی ساز ارگ اقدام کنند:
اول، ثبت نام در هنرستان موسیقی که برای افرادی مناسب است که موسیقی را از سن پایین شروع می کنند. این افراد باید بعد از پایان دوره ابتدایی ، وارد هنرستان موسیقی شود. معمولا ، پس از ورود، از این افراد تست سنجش شنوایی موسیقی، آزمون استعداد یابی ، سنجش ریتم شناسی و کنترل توان جسمی گرفته می شود. بعد از کسب نمره قبولی، فرد برای باید دروس تئوری موسیقی ، سلفژ و ساز شناسی را گذرانده و بعد از پایان دوره، برای شروع کلاس ها و انتخاب ساز به هنرستان معرفی می شود. بعد از اتمام هنرستان، به هنرجو مدرک دیپلم موسیقی ارائه می شود.
دوم، شرکت در کنکور هنر و انتخاب رشته موسیقی است . دانشجویان رشته موسیقی می توانند در رشته های نوازندگی ایرانی ، نوازندگی جهانی ، آهنگسازی و پژوهش موسیقی تحصیل کنند. قابل ذکر است که افرادی که میخواهند یک ساز را به صورت تخصصی در دانشگاه دنبال کنند، باید از قبل آن ساز را آموخته باشند زیرا از آنها آزمون عملی گرفته می شود.
