مقاله سازمان‌های مهم جهانگردی

سازمان‌های مهم جهانگردی

سازمان جهانى جهانگردى از بزرگترین و مهم‌ترین سازمان‌هاى دولتى است که دفتر مرکزى آن در مادرید، اسپانیا قرار دارد. ۱۳۳ کشور در آن عضویت دارند و ۳۰۰ سازمان بخش عمومى و خصوصى به آن وابسته هستند. سازمان جهانى جهانگردى یک نهاد اجرائى از سازمان توسعهٔ متعلق به سازمان ملل است که تحت ریاست دبیر کل اداره مى‌شود. این سازمان را سه واحد اصلى تشکیل مى‌شود: مجمع عمومی، شوراى اجرائى و کمیسیون‌هاى منطقه‌اى به نمایندگى از آمریکا، اروپا، آفریقا، خاورمیانه، آسیاى‌جنوبی، حوزهٔ اقیانوس آرام و آسیاى‌شرقی.

مأموریت سازمان جهانى جهانگردى عبارت است از: 'توسعه و گسترش جهانگردى وسیله‌اى مهم براى تقویت صلح بین‌المللى و تفاهم، توسعهٔ اقتصادى و تجارت بین‌المللی' . سازمان جهانى جهانگردى براى دست‌یابى به این هدف به فعالیت‌هاى زیادى مى‌پردازد و این فعالیت‌ها به‌گونه‌اى تنظیم شده است که در موارد زیر به کشورهاى در حال توسعه کمک‌هاى لازم بشود:

- توجه به منابع کنونى و بالقوهٔ آیندهٔ جهانگردی؛ راهنمائى در ایجاد شرکت‌هاى بزرگ براى توسعهٔ صنعت جهانگردى در سطح کشور؛ تدوین سیاست‌ها، برنامه‌هاى بلندمدت و کوتاه‌مدت براى توسعهٔ صنعت جهانگردى در یک مکان.

- ارائهٔ چارچوب سازمانى براى ساختار سازمان ملى جهانگردی؛ راهنمائى در ایجاد شرکت‌هاى بزرگ براى توسعه صنعت جهانگردی؛ کمک در راه تدوین قوانین و مقررات مربوط.

- ارزیابى اثرات جهانگردى بر سیستم اقتصاد کشور و بر محیط.

- پیش‌بینی، تجزیه و تحلیل آماری، تحقیقات بازار، تجزیه و تحلیل بازار، تبلیغ، تشویق و گسترش.

- برنامه‌هائى براى توسعهٔ مدیریت.

- برنامه‌ریزى و مدیریت در سطح ملى براى تأمین هدف‌هاى فرهنگى و اجتماعى این صنعت.

- تعیین مکان‌هاى جدید جهت ساخت محل‌هائى براى اقامت جهانگردان و تولید و عرضهٔ محصولات ویژهٔ جهانگردان.

- برنامه‌ریزی، مکان‌یابی، عملیات و رونق بخشیدن به صنعت جهانگردى و درجه‌بندى هتل‌ها و میهمان‌پذیرها.

- شیوهٔ تأمین منابع مالى براى سرمایه‌گذارى‌هائى که در این صنعت انجام مى‌شود. انجام تحقیقات پیش از سرمایه‌گذاری، امکان‌سنجى براى طرح‌هاى سرمایه‌گذاری، تجزیه و تحلیل هزینه و سود.

- ارائهٔ راهنمائى‌هائى براى افزایش ایمنى جهانگردان و تشکیلات جهانگردی.

سازمان توسعه و همکارى اقتصادى
سازمان توسعه و همکارى اقتصادى ( 'Organization for Economic Cooperation and Development ' OECD) در سال ۱۹۶۱، به‌وسیلهٔ ایالات متحدهٔ آمریکا، کانادا و ۱۸ کشور اروپائى تشکیل شد. در سال ۱۹۹۶، ۲۷ کشور عضو این سازمان بودند. سازمان یادشده، برعکس سازمان جهانى جهانگردى تمام‌وقت خود را صرف مسئله‌هاى مربوط به جهانگردى نمى‌کند، بلکه به‌طور کلى به توسعهٔ اقتصادى توجه مى‌کند. هدف اصلى آن کمک به کشورها براى تدوین رویه‌ها و سیاست‌هاى محلى است، به‌گونه‌اى که با روند حاکم بر اقتصاد جهان سازگار باشد و موجب رونق اقتصادى کشور، در چارچوب اقتصاد جهانى شود. بنابراین: این سازمان بر سیاست‌هاى دولت‌ها و شیوه‌اى که کشورها با یکدیگر روابط متقابل (تعامل) برقرار مى‌کنند، تأکید مى‌کند. تحقیقات از طریق راهنمائى‌هاى این سازمان و خدماتى که در این زمینه ارائه مى‌کند، انجام مى‌شود. برخى از فعالیت‌ها و بخشنامه‌ها یا نوشتارهاى سازمان مزبور به‌شرح زیر هستند: راهنماى کشاورزی؛ همکارى در توسعه آموزش، استخدام و سیاست‌هاى اجتماعی؛ شرکت‌ها؛ محیط؛ مسائل پولى و مالی؛ علوم؛ فن‌آورى و صنعت؛ آمار و تجارت؛ سازمان بین‌المللى انرژى مدیریت عمومى و توسعهٔ منطقه‌ای. به تازگى یک راهنماى جهانگردى هم منتشر کرده است، ولى مسئله‌هاى جهانگردى در جاهاى دیگر و در بخشنامه‌ها یا دستورالعمل‌هاى ذى‌ربط نیز طرح مى‌شود. راهنماى آمار که این سازمان منتشر مى‌کند دربرگیرندهٔ مجموعه‌اى از داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها است، به‌گونه‌اى که دولت‌ها مى‌توانند رویه‌ها و سیاست‌هاى خود را با یکدیگر مقایسه کنند. در این مورد آمارهائى از حساب‌هاى ملی، نیروى کار، تجارت خارجی، قیمت‌ها، تولید و معیارهاى پولى و مالى جمع‌آورى و گزارش مى‌شود. نشریهٔ سالانهٔ سازمان به نام سیاست جهانگردى بر مسافرت‌هاى بین‌المللی، در کشورهاى عضو سازمان، گزارش‌هائى در زمینه تجزیه و تحلیل آمارهاى بااهمیت (درباره جهانگردی) ارائه مى‌کند. دفتر مرکزى سازمان در پاریس، فرانسه قرار دارد.

اتحادیه‌ٔ بین‌المللى هواپیمائى (یاتا)
اتحادیهٔ بین‌المللى هواپیمائى (یاتا - 'International Air Transport Association ' IATA) در سال ۱۹۴۵ با ۵۷ عضو از ۳۱ کشور اروپائى و آمریکائى تشکیل شد. از آن زمان تاکنون صنعت هواپیمائى رشد زیادى کرده است و در سال ۱۹۹۵ این اتحادیه ۲۳۰ عضو از ۱۳۰ کشور داشت. مأموریت اتحادیهٔ بین‌المللى هواپیمائى این است که نمایندهٔ شرکت‌ها در خدمت صنعت هواپیمائى باشد. هدف‌هاى آن عبارت‌‌اند از:

- ایمن نمودن و بى‌خطر کردن پروازها.

- شناساندن اهمیت یک سیستم سالم حمل‌ونقل هوائى در امر توسعهٔ اقتصادى و اجتماعی، در سطح جهانی.

- کمک کردن به صنعت هوائى در راه دست‌یابى به سطحى معقول از سودآور.

- ارائه خدمات ارزنده و باکیفیت (در ازاء پولى که مسافران مى‌دهند) براى تأمین نیازهاى مشتریان.

- جمع‌آورى آمار و اطلاعات دربارهٔ تصادف‌ها یا رویدادهاى هوائی.

- با توجه به روش هزینه و سود و نیز با توجه به محیط ‌زیست، ارائهٔ استانداردها و رویه‌هائى براى هرچه ساده‌تر کردن عملیات حمل‌ونقل هوائى در سطح بین‌الملل.

- شناسائى و حل مسئله‌هائى که در این صنعت مطرح مى‌شوند و حمایت از شرکت‌هائى که در این صنعت فعال هستند. (در جهت حل مسئله‌هاى اصلی).

- تأیید آژانس‌هاى مسافرتى و ارائهٔ مقرراتى به آنها براى فروش بلیت هوائی، در سطح جهان.

این اتحادیه در تلاشى که در راه بهبود پرواز و مسافرت‌هاى هوائى مى‌کند، مى‌کوشد تا کارآئى بخش‌هاى تدارکاتى این سفرها مانند عرضهٔ بلیت، کنترل چمدان و بار مسافر، جابه‌جائى بار بر روى زمین و مبادلهٔ داده‌هاى الکترونیکى را بالا ببرد. این اتحادیه در سایهٔ همکارى با دولت‌ها و با وجه به قراردادهاى دوجانبه که با سازمان‌ها مى‌بندد، مى‌کوشد با تشکیل گردهمائى‌هائى درباره نرخ بلیت هواپیمائى به‌گونه‌اى اعمال‌نظر کند

سازمان بین‌المللى هواپیمائى کشورى ( 'International Civil Aviation Organization ' ICAO)
همان‌گونه که از عنوان این سازمان استنباط مى‌شود، یک سازمان بین‌المللى است که براى پروازهاى بین‌المللى استانداردهاى هوانوردى تعیین مى‌کند. سازمان مزبور در سال ۱۹۴۴ به‌وسیلهٔ ۵۲ کشور تشکیل شد و آنها معاهدهٔ بین‌المللى هواپیمائى کشورى را امضاء کردند. اعضاء این سازمان در سال ۱۹۹۶ به بیش از ۱۸۰ کشور رسید. سازمان مزبور در سال ۱۹۴۷ به‌صورت یک نهاد تخصصى از سازمان ملل درآمد که به شوراى اجتماعى و اقتصادى این سازمان تعلق یافت. همان‌گونه که در مبحث نقش دولت در مدیریت و سیاستگذارى جهانگردى بحث کردیم، حمل‌ونقل هوائى یک صنعت منحصربه‌فرد است. زیرا دولت‌ها به‌صورتى گسترده درگیر این مسئله هستند که در آن موضوع ایمنى پرواز، استاندارد بودن وسایل نقلیه، مسئله‌هاى سیاسى و آموزشى مطرح هستند.

هدف اعلان‌شدهٔ سازمان این است که هوانوردى بین‌المللى باید به شیوه‌اى منظم و بدون خطر انجام شود و خدمات مربوط به حمل‌ونقل هوائى براساس اصول برابری، از نظر دست‌یابى به فرصت‌ها انجام گیرد و پروازها، سالم و از نظر اقتصادى به صرفه باشند (سازمان بین‌المللى هواپیمائى کشوری، ۱۹۹۶). فعالیت‌هاى اصلى این سازمان در زمینه‌هاى زیر است:

- ارائه استانداردهاى بین‌المللی، توصیهٔ روش‌ها و رویه‌هائى در مورد جنبه‌هاى فنى پرواز.

- ایجاد سیستم ماهواره‌اى براى انجام ارتباطات آینده، هوانوردی، کنترل ترافیک هوائی، با توجه به نیازهاى هواپیمائی.

- برنامه‌ریزى منطقه‌اى براى منطقهٔ مشخص.

- ساده‌تر کردن مسافرت‌هاى هوائى از طریق کاهش دادن امور رسمى و حذف موانع.

- دادن توصیه و کمک به کشورها براى برنامه‌ریزى در زمینهٔ ایمن نمودن سیستم پرواز به‌گونه‌اى که از نظر اقتصادى به صرفه باشد.

- جمع‌آورى داده‌ها در مورد تصادفات هوائی.

- توسعهٔ هواپیمائى کشورى در کشورهاى در حال توسعه.

- در نظر گرفتن تسهیلاتى براى پذیرفتن روش‌هائى مناسب براى اجراء مقررات و قوانین هواپیمائى و کمک در امر پذیرفتن این روش‌ها.

اتحادیهٔ هواپیمائى بین کشورهاى حوزهٔ اقیانوس آرام ( 'Pacific Asia Travel Association ' PATA)
این اتحادیه در سال ۱۹۵۱ تشکیل شد و بیش از ۲۰۰۰ عضو دارد که به سازمان‌هاى بخش خصوصى و عمومى تعلق دارند. مأموریت اصلى این اتحادیه در چارچوب و محدودهٔ یک منطقهٔ مشخص تعیین مى‌شود؛ و آن عبارت است از افزایش رشد، ارزش و کیفیت جهانگردى و مسافرت‌هائى که در درون و به کشورهاى حوزهٔ آسیائى اقیانوس‌ آرام صورت مى‌گیرد. محدودهٔ این حوزه از آمریکاى‌شمالى (مکزیک) به طرف غرب تا آسیاى‌جنوبى و از طرف شمال تا قطب تعیین مى‌شود.

این اتحادیه نمونه‌اى از سازمان منطقه‌اى جهانگردى است. استراتژى‌ها و هدف اصلى آن عبارت است از ارائهٔ تصویرى روشن از فعالیت‌هائى که یک سازمان منطقه‌اى به‌عنوان عضو مى‌تواند انجام دهد؛ یعنى تشویق، ترغیب و کمک در راه رونق بخشیدن و توسعه دادن به صنعت مسافرت و جهانگردى در سراسر حوزهٔ آسیائى اقیانوس آرام و توجه کردن به اهمیت بسیار زیاد اقداماتى که در راه حفظ محیط‌ زیست انجام مى‌شود و در راه حفظ منابع فرهنگی، اجتماعى و طبیعى متعلق به این حوزه، از هیچ کوششى فروگذار نمى‌کند' . براى رسیدن به چنین هدف‌هائی، باید اقدامات زیر انجام گیرد:

- ارائه راه‌هائى براى همکارى‌هاى بسیار نزدیک کشورها و سازمان‌هاى بازرگانى وابسته.

- حمایت و کمک در راه تقویت و توسعهٔ کشورهاى عضو براى افزایش منابع سرمایه‌اى که باید در راه طرح‌هاى جهانگردى و تفریحى به مصرف برسد؛

- ایجاد رابطه‌اى معقول بین اعضاء و سازمان‌ها یا صنایع جهانگردی، مسافرتى و حمل‌ونقل که در این حوزه به‌کار مشغول هستند:

- انجام تبلیغ، تشویق و بازاریابى حساب‌شده براى جلب توجه مسافران و مردمى که در این حوزه و سایر مناطق بالقوه در جهان وجود دارند؛

- تقویت سیستم حمل‌ونقل و تشکیلات مربوطه که در این کشورها و بین آنها به فعالیت مشغول هستند؛

- انجام تحقیقات و جمع‌آورى و داده‌ها براى شناسائى روند توسعهٔ جهانگردی؛

- مذاکره به‌صورت مستقیم یا از طریق سازمان‌هاى ذى‌ربط با دولت‌هاى این حوزه براى تسهیل در مقررات پولى و امور مسافرتى براى حذف هرگونه مانع یا سدّى که بر سر راه جهانگردى وجود دارد (اتحادیهٔ جهانگردى و مسافرت کشورهاى آسیائى حوزهٔ اقیانوس‌ آرام، ۱۹۹۵، ص ۳).

اتحادیهٔ یادشده براى حمایت از این استراتژى‌ها، به اعضاء خود خدماتى را ارائه مى‌کند که برخى از آن خدمات به‌شرح زیر هستند:

- بازاریابى و تبلیغ، از طریق نشست‌ها و گردهمائى‌هاى سالانه در زمینهٔ بازاریابی، کنفرانس‌هاى بازاریابى و تشکیل نمایشگاه‌هائى که در این زمینه برپا مى‌شوند.

- اعزام متخصص و کارشناس به سازمان‌هاى دولتى در این منطقه براى بهبود کیفیت خدمات و محصولاتى که ارائه مى‌شود.

- تحقیق، جمع‌آورى و ارائه اطلاعات، به‌وسیلهٔ یک مرکز تحقیق انجام مى‌شود که گزارش‌ها، اطلاعات، آمار و پیش‌بینى‌هائى ارائه مى‌گردد.

- توسعهٔ منابع انسانی، که از طریق ایجاد کارگاه‌هائى براى ارائه استانداردهائى براى کار، آموزش از راه دور و آموزش ضمن خدمت انجام مى‌شود.

- ایجاد ارتباطات، تقویت روابط عمومى و خدماتى که در این زمینه ارائه مى‌شود.

- افزایش اعضاء.

شوراى جهانگردى و مسافرت‌هاى جهانى
شوراى جهانگردى و مسافرت‌هاى جهانى ( 'World Travel and Tourism Council ' WTTC) از مدیران اجرائى شرکت‌هاى بزرگ بین‌المللی، که در زمینهٔ هواپیمائی، هتل، حمل‌ونقل و آژانس‌هاى مسافرتى فعالیت مى‌کنند، تشکیل مى‌شود. دفتر مرکزى آن در بروکسل، بلژیک قرار دارد. از جمله هدف‌هاى اصلى این شورا (که نوعى سازمان خصوصى است) توجه به تغییراتى است که در بخش عمومى رخ مى‌دهند. برخى از هدف‌هاى شورا عبارت‌اند از:

- شناساندن ارزش و اهمیت صنعت جهانگردی.

- حذف یا از میان برداشتن هر نوع سد یا مانع مانند محدودیت‌هاى تجارى و قراردادهائى که بین شرکت‌هاى هواپیمائى بسته مى‌شود، که در مسیر رشد صنعت جهانگردى قرار مى‌گیرد.

بانک‌ بین‌المللى ترمیم و توسعه
بانک بین‌المللى ترمیم و توسعه ( 'International Bank for Reconstruction and Development ' IBRD) از مشهورترین سازمان‌هاى بین‌المللى است که به‌صورت مستقیم بودجهٔ طرح‌هاى مربوط به جهانگردى را تأمین مى‌کند که اغلب آن را بانک جهانى (World Bank) مى‌نامند. این بانک در سال ۱۹۴۵ تأسیس شد و دولت‌هاى ۱۷۴ کشور در آن مشارکت نمودند. بانک جهانى یک سازمان تخصصى وابسته به سازمان ملل است. به‌طور کلی، بانک جهانى براى طرح‌هاى زیربنائى در زمینهٔ توسعهٔ جهانگردى وام‌هائى مى‌پردازد، ولى اصولاً به‌صورت مستقیم درصدد اجراء چنین طرح‌هائى برنمى‌آید. معمولاً کشورهاى در حال توسعه چنین وام‌هائى را دریافت مى‌کنند

نقش مدیریت جهانگردی درتعیین هدف‌های سازمان‌های جهانگردی
صنعت جهانگردى و دولت‌ها با چالش‌هاى گوناگونى روبه‌رو مى‌شوند. صنعت جهانگردى با سرعت بسیار زیاد پیچیده، رقابتى و جهانى مى‌شود؛ از این رو، بخش‌هاى خصوصى و عمومى ناگزیر مى‌شوند تا هر چه بیشتر خود را با بازار در حال تغییر این صنعت سازگار نمایند. براى تأمین این‌گونه هدف‌هاى صنعت جهانگردى مى‌توان از سازمان‌هاى بین‌المللى به‌عنوان ابزار یا وسیله‌اى مناسب استفاده کرد. این سازمان‌ها مى‌توانند شبکه‌هائى را به‌وجود آورند، منابع خود را یکپارچه کنند و از طریق چنین سازمان‌هائى صرفه‌جوئى‌هاى اقتصادى نمایند (یعنى همان چیزى که هیچ‌یک از اینها به تنهائى از عهدهٔ آن برنخواهد آمد). گذشته از این، چنین سازمان‌ها، شرکت‌ها و دولت‌هائى مى‌توانند به قدرت و اعتمادبه‌نفس بیشترى که در سایهٔ تکیه بر مجموعهٔ نیروها به‌دست مى‌آید، مسئله‌ها و مشکلات خود را بهتر و راحت‌تر حل کنند.

بنابراین، سازمان‌هاى جهانگردى داراى هدف‌ها و دستورالعمل‌هاى گوناگون و مختلف هستند.

تأمین منافع صنعت جهانگردى
فرض کنیم اساسى‌ترین سازمان، اتحادیه‌اى است که اعضاء آن حرفه یا بخشى از این صنعت را بر عهده دارند. اصولاً این سازمان‌ها به مسئله‌هائى مى‌پردازند که منافع خاصى از آنها را مطرح کند. فعالیت سازمان‌هاى مزبور از این قرار هستند:

ـ نظارت بر قوانین، مقررات و سایر تصمیمات قانونى که بر این صنعت اثر مى‌گذارد.

ـ مشورت با قانونگذاران و ارائهٔ توصیه‌هائى در مورد اثرات بالقوهٔ آن قوانین و مقررات.

ـ تعیین استانداردهائى براى جنبه‌هاى خاصى صنعت در زمینه‌هائى مانند فعالیت‌ها، ارائهٔ گزارشات مالى و تهیهٔ آمار.

ـ تدوین مقرراتى براى فروش بلیت‌هاى هوائى مسافرت‌هاى بین‌المللی.

سازمان‌هاى صنعتى و حرفه‌اى بخش اصلى صنعت جهانگردى را تشکیل مى‌دهند؛ براى نمونه مى‌توان به سازمان‌هاى حرفه‌اى مانند اتحادیهٔ مستقل متصدیان گردش‌هاى دسته‌جمعی، اتحادیهٔ بین‌المللى دفاتر جهانگردى و اتحادیهٔ جهانى آژانس‌هاى مسافرتى اشاره کرد.

بازاریابى و همکارى‌هاى منطقه‌اى
از آنجا که جهانگردى بر پایهٔ حرکت افراد و روى آوردن به مکان‌هاى خاص جغرافیائى بستگى دارد، بنابراین همکارى‌هاى منطقه‌اى مى‌تواند مزایاى رقابتى دربرداشته باشد، به‌ویژه اگر از دیدگاه بازاریابى منطقه و محل یا مقصد مسافران به این موضوع توجه شود. نخستین و مهم‌ترین گام براى یک مکان (مقصد مسافر) افزایش آگاهى‌ها است. سازمان‌هاى منطقه‌اى براى افزایش آگاهى افراد، محل‌هاى بسیار خوبى هستند. زیرا این سازمان‌ها افراد محلى را در مبارزه‌هاى بازاریابى مشارکت داده و کارى انجام مى‌دهند که تقریباً یک فرد یا یک سازمان از عهدهٔ آن برنمى‌آید؛ از سوى دیگر، یک نوع هویت منطقه‌اى به‌وجود مى‌آید که موجب جلب‌نظر تعداد بیشترى از مسافران و جهانگردان مى‌شود.
کمک‌هاى مستقیم
توسعهٔ جهانگردى مستلزم اقداماتى است که باید در زمینه‌هاى مختلف و متعدد سرمایه‌گذارى مانند ساختارهاى زیربنائی، آموزش نیروى انسانى و ساختمان‌سازى صورت گیرد. اغلب، سرمایه لازم براى این نوع فعالیت‌ها به‌گونه‌اى است که از حد و توان دولت‌هاى محلى و دست‌اندرکاران این صنعت فراتر مى‌رود. با وجود این، منابع زیادى در این زمینه‌ها به مصرف مى‌رسد، یرا چنین سرمایه‌گذارى‌هائى نمى‌تواند منافع زیادى به جامعهٔ محلى (از قبیل توسعهٔ جهانگردی) برساند. یکى از وظایف اصلى سازمان‌ها این است که براى اجراء طرح‌هاى مربوط به توسعهٔ جهانگردی، بودجهٔ لازم را تأمین کنند.
پرداختن به مسئله‌هاى تجارى
عبور مسافر و جهانگرد از مرزهاى کشور اثرات اقتصادى زیادى بر کشور (در سراسر دنیا) دارد. اهمیت جهانگردی، در سطح بین‌المللی، رو به افزایش است، بنابراین مسئله‌هاى ذى‌ربط هم افزایش مى‌یابد و باید به آنها توجه بیشترى شود. دیرزمانى است که دنیا با مسئله‌هاى تجارت و بازرگانى دست و پنجه نرم مى‌کند. به سبب وجود رابطه‌اى تنگاتنگ بین اقتصاد و سیاست، تجارت بین‌المللی، همیشه نوعى فعالیت سیاسى به حساب آمده است. جهانگردى (در سطح بین‌المللی) که یکى از بخش‌هاى اصلى تجارت به حساب مى‌آید، به سرعت وارد دنیاى سیاست خواهد شد. روابط سیاسى و بازرگانى جوامع جهانى در مرکز و کانون توجه جهانگردى (در سطح بین‌المللی) در سدهٔ بیست‌ویکم قرار خواهد گرفت.

در صحنهٔ تجارت بین‌المللى و تقویت یا تضعیف روابط بازرگانى بین کشورها، جهانگردى و مسافرت‌هاى بین‌المللى از اهمیت زیادى برخوردار هستند. براى مثال، کاهش قیمت بلیت هواپیما موجب جذب مسافر شده و لغو برخى از مقررات هواپیمائى و جهانگردى موجب تأسیس و ایجاد تعدادى سازمان‌هاى خدماتى گردید. روابط تجارى نه تنها بر کاهش یا افزایش مسافر و جهانگرد اثر دارد، بلکه موجب کاهش یا افزایش سرمایه‌هائى خواهد شد که از طریق جهانگردى به‌دست مى‌آید.

ثبت نام در دوره مدیریت جهانگردی