مقاله روانشناسی اجتماعی

تقریباً به تعداد روان شناسان اجتماعی ، برای روان شناسی اجتماعی تعریف وجود دارد ولی همه آنها در یک عامل با هم مشترک هستند و آن نفوذ اجتماعی است. پس می توان گفت روان شناسی اجتماعی یعنی نفوذی که مردم بر عقاید و رفتار دیگران دارند که به عنوان علم مطالعه رفتار متقابل بین انسان ها یا علم مطالعه تعامل انسان ها نیز شناخته می شود و در این راستا صاحب نظران ؛ روان شناسی اجتماعی را با سه ویژگی الف) تجربی بودن  ب) تطبیقی بودن  پ) کاربردی بودن ؛ معرفی می کنند.

روان شناسی اجتماعی علمی است که می کوشد دریابد تا چه حد حضور واقعی یا تخیلی افراد دیگر می تواند اندیشه و احساس و رفتار انسان ها را تحت تأثیر قرار دهد. هدف روان شناسی اجتماعی شناخت و دریافت این موضوع است که یک انسان اجتماعی چگونه تحت تأثیر انگیز ه ها و عوامل اجتماعی محیط خود قرار می گیرد.

روان شناسی اجتماعی ارتباط مستقیمی هم با روان شناسی و هم با جامعه شناسی دارد. روان شناسی عمومی به فرد - تمایلات روحی و تأثیراتی که این تمایلات روحی ، ویژگی های جسمی و هورمونی بر ویژگی های اخلاقی می گذارند اهمیت می دهد. ولی روان شناسی اجتماعی ، رفتار فرد در معرض گروه و در حالت تعامل بین انسان ها را بررسی می کند. این در حالی است که جامعه شناسی به رفتارها چنان که در فرد خاصی ظاهر می شود کاری ندارد بلکه آن ها را به صورت تبیین اجتماعی در نظر می گیرد. به این معنا که روان شناسی اجتماعی به چگونگی ایجاد رفتار در افراد پرداخته و تأکید این رشته روی فرد می باشد. در حالی که جامعه شناسی بیشتر به جمع توجه دارد.

در این رشته همچون سایر علوم از روش های معتبر علمی برای بررسی موضوعات مورد نظر استفاده می شود و از آنجایی که این شاخه از شاخه های علوم انسانی است از روش های رایج در این حوزه استفاده می گردد. مهمترین روش های مورد استفاده برای جمع آوری داده ها، بسته به نوع موضوع مورد پژوهش ؛ مشاهده ، مصاحبه و اجرای پرسشنامه را شامل می شود. روش گروه سنجشی و سنجش های نگرشی نیز مانند علوم  اجتماعی کاربرد زیادی در این رشته دارد.

از زمینه های اصلی پژوهشی که مورد توجه روان شناسان اجتماعی بوده و به نوعی به موضوعات تأثیرات اجتماعی و تعاملات اجتماعی مربوطند می توان به موارد زیر اشاره نمود :

شناخت اجتماعی : که به پردازش ، ذخیره سازی و کاربرد اطلاعات اجتماعیمی پردازد و این زمینه پژوهشی عمد تاً بر مفهوم طرحواره  ( الگو ) تمرکز دارد.
نگرش ها و تغییر نگرش ها : پژوهشگران سه مؤ لفه اصلی را برای نگرش تشریح کرده اند : مؤلفه عاطفی – مؤلفه رفتاری – مؤلفه شناختی. این عناصر چگونگی احساس ، رفتار و ادراک ما را توصیف می کنند.
خشونت و پرخاشگری : روان شناسان اجتماعی به مسئله علاقه مندند که چگونه و چرا مردم به رفتارهای خشن و پرخاشگرانه روی می آورند.پژوهش ها در این زمینه ؛ عواملی را که می تواند باعث پرخاشگری شود نظیر : متغیرهای اجتماعی و تأ ثیرات رسانه ای را در نظر می گیرد.
رفتار فرا اجتماعی : رفتارهای فرا اجتماعی آن هایی هستند که متضمن کمک رسانی و همکاری هستند ، پژوهش گران غالباً این مسئله را مورد توجه قرار می دهند که چرا مردم به دیگران کمک می کنند و چرا گاهی اوقات از کمک کردن یا همکاری با دیگران سر باز می زنند.
تعصب و تبعیض : روان شناسان اجتماعی به بررسی مبداء ، علل و تأ ثیرات این نوع نگرش و رده بندی های اجتماعی می پردازند.
هویت فردی و هویت اجتماعی : چگونه مردم به شناخت درک از خود می رسند ؟ این درک از خود چگونه بر تعاملات اجتماعی ما اثر می گذارد ؟
رفتار گروهی : مشخصه های گروه شامل : الف) ترکیب گروه  ب) ساختار گروه  پ) پویایی گروه  ت) عملکرد گروه می باشد. مطالعه رفتار گروهی یکی از بزرگترین زمینه های پژوهشی در روان شناسی اجتماعی است. اغلب مردم بر این باورند که گروه ها، رفتاری متفاوت از افراد دارند که این رفتارهای گروهی ،گاهی مثبت و مفید است اما می تواند منفی و زیان بخش نیز باشد . روان شناسان اجتماعی اغلب موضوعاتی نظیر مجموعه نیروهای گروه ، رهبری ، تصمیم گیری گروهی ، تضادها ، همکاری و تأ ثیرات گروهی را مورد توجه قرار می دهند.
اهم موضوعاتی که در روان شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد عبارتند از:

اثر جامعه بر فرد : از طریق اجتماعی شدن ، پذیرش ، جذب هنجارهای اجتماعی و همنوایی با آنها.
اثر فرد بر جامعه : از طریق پدیده رهبری و شیوه های خاص آن مانند اقناع و الزام
تأثیر پدیده های اجتماعی بر حافظه ، ادراک ، انگیزه و هیجان
تحقیق در پدیده های جمعی : مانند افکار عمومی ، عقاید ، نگرشها ، خرافات ، ارتباطات و تبلیغات
برخی جامعه شناسان معتقدند بهترین مسائل علم روان شناسی اجتماعی ؛ یکی عناصر موجود در ذهن انسان که روابط اجتماعی را تعیین می کند ( چیستی عناصر ) و دیگر آن که روابط اجتماعی چگونه روی ذهن اثر گذاشته و تمایلات ذهن را تحت تأثیر قرار می دهد (چگونگی اثر ) می باشد.

رفتار فرد در گروه ، مسئله همرنگی ، بررسی نگرشی و تغییرات آن ، تأثیر عوامل اجتماعی روی رفتار مانند اثر تلویزیون روی خشونت و یا تأثیر جنگ ها بر روان افراد و ... ، توجیه خود ، مسئله اسناد و ارتباطات و ... عمده ترین مباحث مورد علاقه روان شناسی اجتماعی است.

همچنین روان شناسی اجتماعی با پدیده های رایج و جاری اجتماعی به صورت کاربردی درگیر است. به عنوان مثال مسئله استرس و بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در بروز آن در جوامع پیشرفته بسیار مورد توجه روان شناسان اجتماعی است. در تعاریف روان شناسی ؛ افراد را می توان به گروه های میانه رو ، همرنگ و ناهمرنگ تقسیم کرد. نتایج نشان داده که افراد میانه رو به دلیل همرنگی با هنجارهای گروهی بیشتر از همه مورد علاقه بوده است. در صورتی که دلبستگی به افراد نا همرنگ از همه کمتر است.

نتایج دلالت بر این دارد که گروه " مستمر " یا " میانه رو " متمایل است که افراد همرنگ را بیشتر از افراد نا همرنگ دوست بدارد. البته هر گاه آزمود نی بتواند محرمانه سخن بگوید همرنگی خیلی کم می شود. هر چه فرد بیشتر به تخصص و صداقت فرد دیگر معتقد باشد تمایل بیشتری برای دنباله روی از وی و همرنگی با رفتار او خواهد داشت.

در انواع پاسخ به نفوذ اجتماعی سه بحث :

متابعت : یعنی همرنگ شدن با دیگری به منظور کسب پاداش یا اجتناب از تنبیه
همانند سازی : یعنی آرزوی شخص برای همانند شدن با شخصیتی صاحب نفوذ است. (پاداش و تنبیه ضروری نیست )
درونی کردن :  که پایدارترین پاسخ به نفوذ اجتماعی است و انگیزه آن بر این است که می خواهیم رفتار و افکارمان درست و صحیح باشد ، مطرح می گردد.
با توجه به وجه مشخصه عصر ارتباط جمعی که تلاش برای متقاعد سازی همگانی است یکی از عوامل تعیین کننده نوع خبر و تبلیغات ارزش سرگرم کنندگی آن است. تبلیغات یعنی ترویج و انتشار منظم یک آموزه و آیین خاص برای متقاعد سازی مخاطب. بزرگان این علم دو مسیر عمده : الف ) مسیر مرکزی که متکی بر استدلال های منسجم و اعداد و ارقام است.   ب ) مسیر پیرامونی یا پذیرش استدلال های بدون تفکر را برای متقاعد سازی تبیین می کند.

نتیجه ­گیری:

رفتار آدمی تابع اندیشه ها ، احساسات ، انگیزه ها ، خواست ها ی درونی و عوامل عاطفی و پرورشی اوست که در موقعیت های مختلف به صورت های گوناگون ظاهر می شود . برای آشنایی با ابعاد مختلف وجود آدمی و ایجاد یک ارتباط بهتر و ایجاد انگیزش و حفظ و تأمین بهداشت روانی در افراد ؛ آشنایی با علم روان شناسی بخصوص روان شناسی اجتماعی و علوم رفتاری امری لازم و ضروری است. 

روان شناسی اجتماعی به محدوده وسیعی از موضوعات اجتماعی شامل : رفتارهای گروهی ،درک اجتماعی ، رهبری ، رفتار غیر کلامی ، همرنگی با جماعت (همنوایی ) ، پرخاشگری و پیش داوری ( تعصب ) نظر می افکند. باید توجه داشت که در روان شناسی اجتماعی تنها   در نظر گرفتن تأثیرات اجتماعی مدنظرنمی باشدبلکه درک اجتماعی و تعاملات اجتماعی نیز برای درک رفتار اجتماعی ضرورت دارد. مطالعه نگرش ها یکی از زمینه های عمده پژوهشی در روان شناسی اجتماعی است . روان شناسان اجتماعی به مؤلفه های سازنده ی نگرش ها ، چگونگی شکل گیری نگرش ها و چگونگی تغییر آن ها علاقه مندند. پژوهشگران سه مؤلفه اصلی را برای نگرش تشریح کرده اند : مؤلفه های عاطفی ، رفتاری و شناختی. این عناصر چگونگی احساس ، رفتار و ادراک ما را توصیف می کنند.

انسان زمانی دچار مشکل می شود که ارتباطات انسانی دچار کاستی شود . پس روان شناسی اجتماعی می تواند با مطالعه علمی رفتار انسان ها این امکان را فراهم آورد که دیدگاه ها و نگرش های مردم را به نحوی تغییر دهد که مانع از بروز حوادث اجتماعی گردد.

ثبت نام در دوره روانشناسی اجتماعی