آشنایی با فتوشاپ حرفه ای
آموزش فتوشاپ| Adobe Photoshop حرفه ای
فتوشاپ | Adobe Photoshop چیست؟
حتی اگر تا کنون روی عکس های موجود در کامپیوتر خود نیز کار نکرده باشید، حتما نام فتوشاپ| Adobe Photoshop را شنیده اید. | Adobe Photoshop، یکی از حرفه ای ترین اپلیکیشن (برنامه) ها یی است که عکاس ها و طراحان از آن استفاده می کنند. میتوان از فتوشاپ، برای انواع مختلف ویرایش تصویر مانند ایجاد تصویر با کیفیت و روتوش عکس استفاده کرد. علاوه بر این ، فتوشاپ دارای ابزار و ویژگی هایی است که برای همه کاربران مفید خواهد بود.
فتوشاپ، یک نرم افزار حرفه ای است که فراگیری تمام قابلیت ها و تکنیک های آن مسلماً وقت زیادی میطلبد . این نرم افزار، برای افرادی که در زمینه طراحی و عکاسی، انیمیشن و نرم افزارهای سه بعدی کار می کنند و افرادی که آتلیه دارند، مناسب است. اما، یادگیری آن حداقل در سطح مبتدی ومتوسط برای هرکسی بسیار کاربردی خواهد بود و مانند یادگیری نرم افزار های آفیس لازم و کار راه انداز است. از آنجایی که امروزه دوربین دیجیتال در همه جا وجود دارد و فتوشاپ برای ویرایش عکس ها یکی از بهترین نرم افزار ها محسوب می شود، فتوشاپ جنبه ی عمومی تری پیدا کرده است.
تاریخچه جالب فتوشاپ
در حقیقت زادگاه فتوشاپ ایالت میشیگان آمریکا است. " گلن نول " ، یک استاد دانشگاه علاقه‌مند به عکاسی بود که در خانه خود یک تاریکخانه شخصی داشت. رایانه‌های شخصی در آن زمان تازه اختراع شده بودند و "گلن" بسیار این اختراع را دوست داشت. فرزندان "گلن نول" نیز همچون پدرشان ذهن خلاقی داشتند و با در اختیار داشتن رایانه شخصی و یک تاریکخانه توانستند آینده روشنی برای خود رقم بزنند.
توماس ، یکی از فرزندان "گلن" به عکاسی علاقمند بود و برای ویراش عکس های دانشگاهی از برنامه Plus Apple Machintosh *استفاده میکرد. سپس برادرش جان به به او پیشنهاد داد تا این برنامه را یکپارچه کرده و گسترش دهند. توماس مجموعه نرم‌افزارهایش را با عنوان* Display نامگذاری کرد. جان نیز چند ایده برای ذخیره‌سازی عکس در فرمت‌های گوناگون و تاریک و روشن کردن تصاویر به توماس ارائه نمود و آنها طی مدت چند ماه این ایده‌ها را برنامه‌نویسی کردند.
آنها در سال ۱۹۸۸ نرم‌افزاری تحت عنوان Image Pro خلق کردند. پس از کامل شدن نرم‌افزار، جان پیشنهاد تجاری سازی آن را با توماس مطرح نمود. خیلی از شرکت‌ها شیفته برنامه آنها شدند، اما شرکت بارنی اسکن از سایرین مشتاق تر بود. در نهایت جان و توماس با شرکت بارنی اسکن قرارداد بستند تا این نرم‌افزار را با نام" فتوشاپ "در کنار اسکنرهای این شرکت به فروش رسانند. در سال ۱۹۸۸ ، جان یک پیش نمایش از برنامه را در شرکت ادوب به نمایش گذاشت و این اقدام، آغازی برای ارائه فتوشاپ توسط ادوب شد. نرم‌افزار ادوب فوتوشاپ در فوریه ۱۹۹۰ میلادی روانه بازار شد.
در مقاله ای که پیش رو دارید، مطالبی مانند آموزش فتوشاپ حرفه ای و مقدماتی ، آموزش طراحی و بازار کار فتوشاپ مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
( در ادامه مقاله ، از کلمه فتوشاپ به جای Adobe Photoshop استفاده می شود)
آموزش فتوشاپ
همانطور که می دانید آموزش و یادگیری فتوشاپ یکی از ابزارهای ضروری برای عکاسان یا طراحان گرافیک است اما این افراد، قطعا تنها اشخاصی نیستند که می توانند از فتوشاپ بهره مند شوند. از طرف دیگر، افرادی مانند کارآفرینان، صاحبان کسب وکارهای کوچک، تولید کنندگان و هر متخصص خلاقی می تواند به نحواحسن از فتوشاپ استفاده کنند.
اگر این ابزار به درستی مورد استفاده قرار گیرد، می تواند تاثیر مثبت بزرگی بر روی کسب وکار بگذارد. از جمله مزیت هایی که فتوشاپ به همراه دارد این است که موجب تاثیر متقابل در رسانه های اجتماعی میشود ، تصاویر محصولات را بهبود بخشیده و محتوای بصری عالی برای سایت ایجاد می کند. استفاده از فتوشاپ برای تبلیغ محصولات منجر میشود تا به نوعی محصولتان را به روش جدیدی بازاریابی کنید، پروفایل و محتوای بهتری در رسانه های اجتماعی داشته باشید ، ارتباط تان با دیگران و با دیگر تولید کنندگان بهتر و کارآمد تر شود و در نتیجه، میزان فروش به رقم دلخواه برسد. در نهایت ، همه این عوامل ، تاثیر بسیار خوبی بر روی کسب وکار خواهند داشت. دوره فتوشاپ حرفه ای که توسط مرکز آموزش مجازی پارس برگزار شده ، به شما امکان میدهد تا اطلاعات جامع تر و کامل تری در این زمینه بدست آورید.
آموزش فتوشاپ مقدماتی
فتوشاپ دارای سه نسخه(2011) CS5 ، CS6(2012 ) ، CC (2013 و 14.0 ) و CC (2013 و 14. 1) است که معمولا جدید ترین و آخرین نسخه فتوشاپ آموزش داده می شود. آموزش فتوشاپ مقدماتی ، با انتخاب برنامه فتوشاپ از منوی اصلی سیستم شروع میشود. به طور معمول ، از فتوشاپ برای انجام کار های مختلف استفاده میشود ولی هدف و قدرت اصلی این برنامه همچنان مونتاژ عکس و طراحی گرافیک است. مراحل استفاده از برنامه فتوشاپ برای آموزش مقدماتی عبارتند از:
1. بعد از باز کردن برنامه، در صفحه اصلی فتوشاپ، نوار منویی وجود دارد که تمام امکانات فتوشاپ در این منو خلاصه شده است. برای استفاده از این منو یا باید خود نوار را باز کرد یا از دکمه های میان بر (shortcut) استفاده کرد.
2. نوارآپشن (option bar) : با تغییر و دستکاری گزینه های موجود میتوان راحت تر کارهای مورد نظر را انجام داد.
3. پنل ها (panels): در این قسمت میتوان، پنل ها ( پالت ها) را به طور کامل، کوچک کرد و به صورت یک آیکون نمایش داد و با کلیک کردن ، آنرا باز کرد.
4. منوی ویندو (menu window ) : میتوان در منوی window، پنل های مختلفی را به محیط کار اضافه کرد که با کلیک روی گزینه مورد نظر فعال میشوند.
5. پالت ابزار (tool pallet) : تمام ابزار های لازم جهت ، نقاشی ، طراحی و ویرایش تصاویر در اختیار کاربر گذاشته میشود. این ابزارها به حالت دو ستونی و تک ستونی وجود دارند . البته بیشتر در حالت تک ستونی قرار میگیرند چون فضای کمتری اشغال می کنند.
پالت ابزار از هفت بخش تشکیل شده است:
- ابزار انتخاب( selection tool)
- ابزار دور بری و تقسیم(crop and slice tool)
- ابزار ویرایش و روتوش retouching tool)
- ابزار نقاشی( painting tool)
- ترسیم اشکال و ابزار نوشتن (drawing and type tool)
- ابزار ایجاد تصاویر سه بعدی و چرخاندن پس زمینه( 3D and canvas rotate)
- ابزار یادداشت گذاری، اندازه گیری و حکت روی عکس annotation, measuring and navigation tool)
معمولا ، یادگیری این منو ها برای افراد مبتدی کفایت می کند و می توانند یک سری از کارهای اولیه و ساده را با استفاده فتو شاپ مقدماتی انجام دهند .
آموزش فتوشاپ حرفه ای
با توجه به اهمیت مبحث گرافیک چه در عرصه بازار کار و چه استفاده های روزمره و شخصی، هر فردی باید بسته به نیاز و حوزه کاری خود، فتوشاپ در سطح مقدماتی یا پیشرفته یاد بگیرد. در این دوره آموزشی، افراد با استفاده از ساده ترین روش ها -در قالب انجام پرژوه های گوناگون و متعدد - با این نرم افزار بسیار قدرتمند در عرصه گرافیک آشنا شده و از مرحله مقدماتی به طرف یادگیری اصول حرفه ای فتوشاپ پیش خواهند رفت.
آموزش فتوشاپ حرفه ای شامل چندین جلسه متوالی است و محتوای آن مواردی مانند درست کردن موهای انتخاب شده ، اضافه کردن قاب به تصویر، حذف موضوعات از تصاویر، ایجاد پانوراما، بهبود تصاویر، ترکیب دوعکس و بدست آوردن یک عکس عالی، بریدن و مرتب کردن تصاویر، ایجاد یک نمای طبیعی، تبدیل کردن به تصاویر سیاه و سفید، حذف چشم های قرمز و سفید کردن دندان ها، ایجاد گیف های زنده، بهینه سازی نحوه کار، حذف محل های مهم از عکس، مخفی کردن اطلاعات مهم، ویرایش و ویرایشماهرانه چشم انداز، حذف اشیا از تصاویر، استفاده ار اسمارت ابجکت/ فیلتر، انتخاب رنگ های متفاوت و دلخواه، اضافه کردن افراد به تصاویر، اضافه کردن زمینه جدید به تصویر، تغییر اندازه تصویر، ساختن فیلم و تغییر تصاویر با ساده ترین روش ها را در بر میگیرد.
عکس
بازار کار فتوشاپ
امروزه ، تقاضا برای گرافیست ها و افراد مسلط به فتوشاپ رو به افزایش بوده و در واقع روند قابل قبول و امید وار کننده ای دارد. معمولا شرکت های کوچک و بزرگ با توجه به نیاز شان از متخصص حرفه ای فتوشاپ یا افراد مبتدی استفاده می کنند. درآمد رشته گرافیک بسته به اینکه کارمند شرکت خاصی هستید یا خودتان دفتر تبلیغاتی دارید متفاوت است؛ بر اساس آخرین تحقیقات صورت گرفته درآمد مشاغل در سال 96 ، متوسط در آمد 50% از جامعه آماری گرافیست ها یک میلیون و هشتصد هزار تومان است.
آموزش طراحی
طراحی، به دانش ایجاد یک طرح از تصویری ذهنی، خیالی یا واقعی گفته میشود. طراحی در معنای تخصصی، مفاهیم و کاربردهای متنوعی را دربر میگیرد، از این رو مانند واژه هنر با یک تعریف مشخص نمی‌توان تمام جنبه‌های آن را بیان کرد. امروزه، اجرای طراحی، محدود به استفاده از ابزارهای سنتی (مداد، زغال و غیره) نیست بلکه روش‌های متنوع ترکیب مواد، چسباندن وسایل، استفاده از مواد و ابزار تازه و غیرمتعارف را نیز شامل می شود.
علاوه بر این، رایانه، دورنگار، ویدئو و انواع وسایل پیشرفته دیگر نیز امکانات تازه‌ای در این زمینه به وجود آورده‌اند.
با این همه، آموزش طراحی، از همان مسیر ابزارهای سنتی عبور میکند و از این طریق است که طراح میتواند، ماهرانه و خلاقانه از ابزارهای تازه استفاده کند. یکی از این ابزارها، نرم افزار فتوشاپ است که به افراد حرفه ای کمک میکند، تا محصول و خدمات قبلی خود را با ظاهری جذاب تر و جدیدتر ارائه کنند.
مخاطب های حرفه ای فتوشاپ
در میان انبوه مشاغلی که باید برای بهبود روند کاری از این نرم افزار استفاده کنند، ارتباط برخی مستقیم تر و مهمتر است . این مشاغل عبارتند از :
- عکاس ها : عکاس ها نه تنها باید در گرفتن عکس های حیره کننده خبره باشند بلکه باید بتوانند با استفاده از فتوشاپ ، عیوب عکس را رفع کنند.
- طراحان وب : طراحان وب باید سعی کنند که به ایده های مشتری واقعیت ببخشند. آنها می توانند در این مسیر از آرم ها، پس زمینه و تصاویر اضافی موجود در فتوشاپ کمک بگیرند. زیرا ، فتوشاپ دارای بخش گسترده ای از تعدیل کننده ها (modifie: بدین معنی که میتوان همه اشکال و فرم های وارد شده در فتوشاپ را به فرم دلخواه اصلاح کرد ) است که به برجسته نشان دادن و حرفه ای شدن وب سایت کمک می کند.
- طراحان گرافیک : کار طراحان گرافیک، ایجاد آگهی ها، آرم ها، بروشورها و عناصر صفحه ای با استفاده از فتوشاپ است .این طراحان با مجموعه ای گسترده از رسانه ها از جمله تصاویر، فیلم ها، متن، سبک ها و لایه های تعدیل و اصلاح شده کار می کنند.
- تبلیغ کننده ها : وظیفه تبلیغ کننده ها این است که نام تجاری شرکت خود را برای مشتریان جذاب کنند. تبلیغ کنندگان می توانند از فتوشاپ برای ایجاد آرم ها و نمادهای تبلیغاتی، بسته بندی محصول، تبلیغات شرکت و موارد دیگر بهره مند شوند.
دوره آموزش فتوشاپ
دوره آموزش فتوشاپ به شر کت کنندگان و علاقمندان کمک می کند تا بدون استرس و ترس از کلاس های سنتی ،در شناسایی ابزارهای پایه فتوشاپ مهارت پیدا کنند. علاو ه بر این، شر کت کنندگان با انجام عملی واحدها، تجارب ناب و جدیدی را به دست آورده و برای موقعیت ها و فرصت های تازه آماده میشوند. مرکزآموزش مجازی پارس با ارائه دوره فتوشاپ حرفه ای ، فرصتی را در اختیار علاقمندان میگذارد تا در این زمینه مهارتهای لازم را کسب کنند. سرفصل های این دوره عبارتند از :
- سطح اول-مقدماتی
- طراحی پشت زمینه (۱)
- مقدمه - پشت زمینه Vista Aurora - پشت زمینه رنگین کمانی - طراحی آبستره - رنگ آمیزی آبستره
- ۲ - طراحی پشت زمینه (۲)
- ایجاد طرح کیهانی - رنگ آمیزی طرح کیهانی - ایجاد پشت زمینه توسط براش ها
- ۳ - افزودن تابش
- افزودن پرتوهای نور - ایجاد تابش صبحگاهی
- ۴ - افزودن جلوه های طبیعی
- افزودن رنگین کمان - تبدیل تصویر آفتابی به برفی (۱) - تبدیل تصویر آفتابی به برفی (۲) - افزودن مه - حذف مه - افزودن باران
- ۵ - درج بازتاب و رنگ
- ایجاد بازتاب مناظر روی عینک (۱) - ایجاد بازتاب مناظر روی عینک (۲) - رنگین کمانی کردن چشم ها
- ۶ - دستکاری رنگ ها
- یکپارچه سازی رنگ تصاویر- قدیمی کردن تصاویر - ایجاد افکت Sepia ۱ - ایجاد افکت Sepia ۲ - ایجاد Blueprint - بهینه سازی Blueprint
- ۷ - قاب بندی تصاویر
- افزودن قاب به تصویر - ایجاد Photo Cutout - تبدیل تصویر به پانل های عمودی - مدیریت پانل های عمودی - افزودن تابلوی تبلیغاتی - بهینه سازی تابلوی تبلیغاتی
- ۸ - طراحی افکت شبکه ای
- ایجاد افکت شبکه ای - ویرایش و رنگ آمیزی شبکه ها
- ۹ - طراحی انواع منو
- طراحی عنوان منو - طراحی گزینه های منو - ایجاد Navigation Bar - طراحی حالت Hover دکمه ها
- ۱۰ - ایجاد دکمه های وب
- طراحی Globe Button - ویرایش Globe Button - افزودن جزئیات به Globe Button - طراحی دکمه های وب - افزودن جزئیات به دکمه
- ۱۱ - طراحی فرم
- مقدمات طراحی فرم - طراحی قاب فرم - افزودن فیلد به فرم - فیلد نام کاربری - فیلد کلمه عبور
- ۱۲ - تکمیل ساختار فرم
- کنترل اطلاعات ورودی (۱) - کنترل اطلاعات ورودی (۲) - طراحی دکمه های فرم - تکمیل دکمه های فرم
- ۱۳ - طراحی سایت
- طراحی منو سایت - افزودن لوگو و کادر جستجو - ایجاد دکمه های کنترلی - درج محتوایی سایت
- ۱۴ - تکنیک های کار با پرده سبز
- کار با پرده سبز - پرده سبز و تصاویر Transparent
- ۱۵ - کار بر روی تصاویر پشت زمینه
- تغییر تونالیته تصاویر - طراحی افکت ذره بین - تغییر پشت زمینه تصاویر - طراحی Polyscape ۱ - طراحی Polyscape ۲
- ۱۶ - کار با ویدیوها
- محیط کاری Motion - ویرایش فایل های ویدیویی - افزودن Trackهای جدید - افزودن متن به ویدیو - ویژگی های Trackها - تهیه خروجی
- ۱۷ - کار با فایل های Gif
- مقدمات طراحی Loader - طراحی پره های Loader - ویرایش پره های Loader - کنترل رنگ پره ها - متحرک سازی Loader
- ۱۸ - روتوش تصاویر
- روتوش حرفه ای صورت (۱) - روتوش حرفه ای صورت (۲) - روتوش تصاویر به روش قدیمی تر
- ۱۹ - بهینه سازی تصاویر
- افزایش کیفیت پوست - کاهش میزان کک و مک - سفید کردن دندان ها
- ۲۰ - آزمون های عملی
- دوره آزمون
- سطح دوم-متوسط
- ۱ - گریم و آرایش
- گریم و آرایش (۱) - گریم و آرایش (۲)
- ۲ - آرایش فانتزی چشم
- ۳ - طراحی افکت Porcelain
- ایجاد افکت Porcelain - تکمیل افکت Porcelain
- ۴ - دستکاری پرتره
- تبدیل پرتره به نقاشی مداد - ایجاد نقاشی از پرتره - افزودن چین و چروک های Dramatic
- ۵ - ایجاد انواع پرتره
- ایجاد پرتره Emotional - ایجاد پرتره فانتزی - افزودن جزئیات به پرتره فانتزی - تکمیل پرتره فانتزی - ایجاد پرتره توسط کاراکترهای متنی
- ۶ - ترکیب پرتره و تصاویر
- ترکیب پرتره و تصاویر (۱) - ترکیب پرتره و تصاویر (۲) - ترکیب پرتره و تصاویر (۳)
- ۷ - کار بر روی رنگ تصاویر
- رنگی کردن تصاویر سیاه و سفید - ایجاد افکت Vintage
- ۸ - تبدیل تصویر به Lego
- ایجاد الگوی Lego - تبدیل تصویر به Lego
- ۹ - افکت متلاشی شدن تصویر
- افکت متلاشی شدن تصویر (۱) - افکت متلاشی شدن تصویر (۲)
- ۱۰ - طراحی متون دو بعدی
- ایجاد متن متالیک - تکمیل متن متالیک - افکت جوهر خیس
- ۱۱ - طراحی متن طلایی
- ایجاد بافت اولیه - ایجاد پشت زمینه متن - افزودن سایه به متن - افزودن نور و جزئیات به متن - کار با افکت Lens Flare
- ۱۲ - طراحی متن فلزی
- ایجاد و درج بافت فلزی - ایجاد پرچ ها - افزودن پشت زمینه و جزئیات
- ۱۳ - طراحی کاراکترها
- طراحی کاراکتر اولیه - ایجاد حالت سه بعدی - افزودن افکت نور - طراحی بافت زمین - افزودن ابر به صحنه - تکمیل جزئیات طرح
- ۱۴ - تایپوگرافی دو بعدی
- طراحی اعداد - طراحی پوسترها
- ۱۵ - ایجاد متن سه بعدی
- طراحی کاراکترهای متنی - افزودن Material به متن - ایجاد رندر اولیه - ویرایش جزئیات متنی - تکمیل متن سه بعدی
- ۱۶ - طراحی متن Christmas
- طراحی بافت و درج متن - سه بعدی کردن متن - ذخیره و اعمال Material - تفکیک کاراکترها و تنظیم نور - رندر صحنه سه بعدی - افزودن جزئیات به کاراکترها
- ۱۷ - متن استوانه ای سه بعدی
- درج و بازسازی کاراکترها - کار در محیط سه بعدی - درج و تنظیم Materialها - نورپردازی و رندر صحنه
- ۱۸ - طراحی متن شناور روی آب
- درج و سه بعدی سازی متن - اعمال Material بر روی متن - ایجاد نور و انعکاس - تکمیل طراحی متن
- ۱۹ - طراحی متن چوبی سه بعدیدرج متن و اعمال بافت - مدیریت صحنه سه بعدی - نورپردازی و رندر - کنترل تنظیمات رنگ تصویر
- ۲۰ - آزمون های عملی
- 6 دوره آزمون
- سطح سوم-پیشرفته
- 1.طراحی تابلوی سه بعدی
- طراحی اشکال اولیه – سه بعدی کردن اشکال
- ۲ - درج Material و نور
- درج Material چوب و فلز – درج Material سایر قسمت ها – تنظیمات نور محیط
- ۳ - ایجاد تصاویر شیشه ای
- درج و ویرایش تصاویر – ایجاد حالت شیشه ای
- ۴ - ایجاد بازتاب مناظر
- ایجاد تصویر انعکاسی – درج بافت آب – تنظیم کیفیت بازتاب
- ۵ - طراحی پازل
- ۶ - ایجاد حالت متلاشی شدن
- طراحی تصویر پشت زمینه – درج و بهینه سازی تصویر – ایجاد دنباله ها – کنترل تنظیمات دنباله ها
- ۷ - تکرار متناوب تصویر (۱)
- تصحیح تصویر اولیه – ایجاد حفره اولیه – بافت دهی به حفره – افزودن جزئیات به حفره
- ۸ - تکرار متناوب تصویر (۲)
- ایجاد تصویر پشت زمینه – افزودن برش ها – افزودن قطعه نهایی
- ۹ - درج بافت بر روی سطوح ناصاف
- اصلاح تصاویر اولیه – ترکیب تصاویر – برجسته سازی تصویر – تنظیم رنگ و تکمیل طرح
- ۱۰ - افزودن آتش به تصویر
- طراحی Background ترکیبی – افزودن عناصر و تنظیمات رنگی – افزودن آتش – بهینه سازی آتش
- ۱۱ - طراحی اتاق مرموز (۱)
- طراحی دیوارها – درج بافت دیوارها و زمین – افزودن نرده
- ۱۲ - طراحی اتاق مرموز (۲)
- تنظیمات نور و رنگ – افزودن کاراکتر به صحنه – درج جلوه های نوری
- ۱۳ - خلق تصویر ماهیگیر و دریاچه (۱)
- ساخت تصویر پشت زمینه – تکمیل تصویر پشت زمینه – افزودن تصویر ماهیگیر
- ۱۴ - خلق تصویر ماهیگیر و دریاچه (۲)
- افزودن نور، رنگ و روشنایی – درج عناصر و تکمیل پروژه
- ۱۵ - خلق مناظر طبیعی (۱)
- ایجاد صخره اولیه – ترکیب تصاویر صخره ها – درج پشت زمینه صخره ها – کنترل رنگ و روشنایی تصویر – ایجاد صخره های Foreground – افزودن صخره به Background
- ۱۶ - خلق مناظر طبیعی (۲)
- افزودن آبشار – افزودن ساختمان – افزودن درخت و کاراکتر – افزودن ماه – افزودن پل – افزودن جزئیات به صحنه
- ۱۷ - طراحی پوستر کارتونی
- ایجاد پشت زمینه پوستر – کنترل تنظیمات طراحی اولیه – افزودن متن به پوستر – قالب بندی متن پوستر
- ۱۸ - طراحی پوستر کیهانی
- طراحی Background پوستر – افزودن ابر به صحنه – افزودن نور و تابش
- ۱۹ - طراحی پوستر فیلم
- ایجاد و بهینه سازی Background – افزودن عناصر به پوستر
- 20- آزمون های عملی
- 6 دوره آزمون عملی
