راهنمایان اکوتوریسم
راهنمایان اکوتوریسم| Ecotourism guides
اکوتوریسم| بوم شناسی| Ecotourism چیست
اکوتوریسم | بوم شناسی Ecotourism، نوعی خاصی از گردشگری و سفر به مناطق طبیعی حساس و نسبتا بکر مانند جنگل و کوه و دشت است. وجود شاخه اکوتوریسم | بوم شناسی ، افراد علاقمند به گردشگری را تشویق می کند تا به مناطق طبیعی و محیط زیست سفر کرده و از این طریق، رفاه مردم محلی را بهبود دهند. هدف از این نوع گردشگری این است که افراد را آموزش دهند تا برای حفاظت از محیط زیست هزینه کرده و به طور مستقیم از مزایای توسعه اقتصادی و توانمندسازی سیاسی جوامع محلی بهره برده و بیش از قبل به فرهنگ های مختلف و حقوق بشر احترام بگذارند.
در اکوتوریسم، گردشگران از طبیعت زنده بازدید می کنند. اهمیت اکوتورسیم تا حدی است که بسیاری از کشورها، سالیانه مبالغ هنگفتی از درآمد کشورشان را برای اکوتوریسم هزینه می نمایند. در ایران، از واژه طبیعت گردی به عنوان معادل کلمه اکوتوریسم استفاده شده است ؛ اما با تعریف حوزه "زمین گردشگری "* در ایران و جهان، معادل "بوم گردشگری "* به عنوان جایگزین کلمه اکوتوریسم انتخاب شد.
تاریخچه اکوتورسیم در جهان
در مورد تاریخچه اکوتورسیم در جهان، نظریات متفاوتی وجود دارد اما ، برخی معتقدند که این واژه اولین مرتبه توسط Ceballos Lascurain* در سال 1360 شمسی استفاده شده است. طبق تعریفی که او ارائه کرده ، اکوتورسیم سفری است که با هدف مشاهده، مطالعه و لذت بردن از مناظر طبیعی و گیاهان و جانوران و اشنا شدن با خصوصیان فرهنگی جوامع محلی مختلف انجام می شود.
نظر دیگری که در این مورد وجود دارد این است که، سابقه و تاریخچه اکوتوریسم به سال 1340 شمسی و زمان Hetzer بر می گردد که از اکوتوریسم برای توضیح روابط متقابل گردشگری ، محیط زیست و فرهنگ استفاده می شد. از دیدگاه Hetzer، مفهوم بوم گردشگری در جواب به رویه های نامناسب طبیعی و نادیده گرفتن محیط زیست ایجاد شده است.
سرفصل های جالب که در این مقاله به تفضیل شرح داده می شوند شامل اکوتوریسم چیست، اصول اکوتوریسم، رشته اکوتوریسم ، انواع اکوتوریسم، اکوتوریسم در ایران، آموزش اکوتوریسم و تفاوت اکوتوریسم با طبیعت گردی می شود.
انواع اکوتوریسم
اکوتوریسم، شامل تعداد زیادی از مناطر طبیعی جذاب است که روزانه به صورت علمی یا اتفاقی مورد بازدید قرار می گیرند. انواع اکوتوریسم عبارتند از:
گردشگری ساحلی | beach tourism
ساحل دریا، یکی از هیجان انگیزترین تفریحات و جاذبه های جهان است و وجود قابلیت های درمانی نیز (ماسه های ساحلی و لجن های دریایی) موجب شده تا با استقبال خوبی مواجه شوند. علاوه بر این، سواحل نزدیک به بندر های تجاری نیز گردشگران زیادی را به خود جلب و جذب کرده اند.
گردشگری اقلیمی | clima tourism
در گردشگری اقلیمی ، گردشگران در فصول گرم به مناطق ییلاقی و در فصول سرد به مناطق کویری جدید و پربازدید سفر می کنند.
گردشگری کوهستان و برف
از جمله محل های اکوتوریستی که به لحاط ورزشی و تفریحی بسیار مورد علاقه گردشگران است، کوه های معروف و مهم هستند. اگر چه، تعداد توریست ها در فصل سرما و برف کم است، اما میتوان با تهیه و فراهم کردن امکاناتی مانند پیست های اسکی و تله اسکی، گردشگری را از حالت فصلی خارج کرد تا گردشگران بتوانند همه روزه از این مناطق بازدید کنند.
گردشگری کویر و بیابان | desert tourism
گردشگری کویر و بیابان، به دلیل فقدان امکانات کافی و ارائه ندادن تعریف صحیح از آن، نسبتا دیر شروع شد. با این حال، برگزاری تورهای گردشگری متنوع به کویر ، فراهم کردن تسهیلات برای این نوع گردشگری و سامان دهی این مناطق، درآمد زیادی را نصیب دولت کرده و سرمایه گذاری در این حوزه، همچنان ادامه دارد.
گردشگری جنگل | jungle tourism
پارک ها و جنگل ها نیز جز مناطق توریستی هستند که از نظر نوع و کثرت گونه های گیاهی و جانوری مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرند.
گردشگری آب های معدنی و گرم
به طور معمول آبهایی که از کنار کوه های آتشفشان می جوشند، خاصیت درمانی داشته و پیش از پیشرفت علم داروسازی، مورد استقبال طبقه مرفه اجتماعی بوده اند. اما امروزه ، این آبها در دسترس همه قرار گرفته است.
اصول اکوتوریسم
اکوتوریسم به معنی سفر هدفمند به مناطق طبیعی است؛ این سفر باید به گونه ایی باشد که فرهنگ حفاظت از محیط زیست را ترویج دهد، میان جوامع هماهنگی برقرار کرده و وضعیت زندگی مردم محلی را در حالت پایدار نگه دارد. آگاهی از اصول اکوتوریسم به افراد علاقمند به فعالیت های اکوتوریسمی کمک می کند تا در تامین اهداف خود و دیگران مصمم باشند. این اصول عبارتند از :
- به حداقل رساندن اثرات فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی موجود در محل
- توضیح تجربیات مثبت برای بازدید کننده ها و مردم محلی
- شرح مزیت های مالی حفاظت از محیط زیست
- احترام گذاشتن به محیط زیست و فرهنگ افراد محلی
- ایجاد مزایای مالی برای مردم محلی و صنایع خصوصی
- ایجاد بستری مناسب برای کسب تجارب مثبت
رشته اکوتوریسم
رشته اکوتوریسم، از رشته های علوم گردشگری در مقطع کارشناسی ارشد است. هدف از این رشته، آشنایی با مناطق اکوتوریسم ، چگونگی استفاده از منابع اکوتوریسم برای رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست است. دانشجویان این رشته، مطالب مفید و کاربردی در مورد جنبه های مختلف گردشگری مانند مهمان نوازی و کسب و کار و همچنین حفظ منابع طبیعی و تاریخ زیست محیطی می آموزند.
گاهی اوقات، دانشجوان این رشته باید، به یک زبان خارجی نیز مسلط باشند تا بتوانند منطقه مورد نظر را به گردشگران خارجی معرفی کنند. دوره های تخصصی که دانشجویان این رشته باید بگذرانند شامل مدیریت ریسک و مسئولیت حقوقی ،ارتباطات بین فرهنگی، ارزیابی و برنامه ریزی منابع طبیعی، آموزش حفاظت از محیط زیست، بازاریابی گردشگری و سیاست و مدیریت منابع طبیعی و جنگل ها می شود.
آموزش اکوتوریسم
از آنجایی که تعداد مشتاقان به طبیعت روز به زور در حال افزایش است، بنابراین، راهنمایان اکوتوریسم و کارشناس های این امر باید اطلاعات جدید و به روزی را برای ارائه به آنها کسب کنند. در راستای تسهیل وظایف این کارشناس ها، مرکز آموزش مجازی پارس، دوره غیر حضوری آموزش راهنمایان اکوتوریسم را معرفی و ارائه کرده است. در پایان آموزش اکوتوریسم ، به شرکت کنندگانی که نمره قبولی کسب کرده باشند، مدرک معتبر اعطا می شود. برخی از سر فصل های این دوره عبارتند از :
فصل اول
- میراث طبيعي و گردشگري
- تقسیم بندي طبيعت
- گردشگري بر پا یه طبيعت
- تعاریف و مفهوم توريسم
- زیرساختهاي صنعت توريسم
فصل دوم
- تاریخچه اکوتوریسم
- بوم گردی یا اکوتوریسم چیست
- اصول اکوتوریسم چیست؟
- ارزش های بوم گردی و اکو توریسم
- بوم گردی و اکوتوریسم در ایران
- جایگاه اکوتوریسم در بازار توریسم
- اكوتوريسم در جهان
- صنعت اكوتوريسم در ايران
- مشخصات اكوتوريسم
- نقش اكوتوريسم در توسعه پايدار
- اكوتوريسم در جهان
- تفاوت طبیعت گردی و اکوتوریسم
فصل سوم
- تاریخچه ژئوتوریسم
- تقسيم بندي ژئوتوريسم
- ژئوتوريسم معادن و تمدن ايران
- عوامل پیدایش تنوع زمین شناختی در ایران
- قلمرو ژئوتوريسم
- ژئوسايتها
فصل چهارم
- راهنمایان تور،اکوتوریسم و گردشگری
- راهنمای تور
- وظایف سرپرست تور
- ویژگی های راهنمای تور
- خصوصیات شخصی راهنمای تور
- راهنماي گردشگري طبق استانداردهای WFTGA
- آشنایی با شغل راهنمای اکوتوریسم
- وظایف راهنمای اکوتوریسم
فصل پنجم
- قوانین و مقررات اکوسیستم
- قوانین اخلاقی مربوط به تورگردان ها و برنامه ریزان سفر
- قوانین اخلاقی مربوط به اکوتوریست ها
- ویژگی های اقامتگاه های بوم گردی
- الزامات و شرایط عمومی اقامتگاه های بوم گردی
- رهنمودهایی جهت فعالیت اقامتگاه های بوم گردی
- استاندارسازی، نظارت بر فعالیت و آموزش کارمندان اقامتگاه های بوم گردی
- قوانين حوزه ی اكوتوريسم
- قانون تشكيل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري
- مجموعه قوانين و مقررات حاكم بر طبيعت گردي و اكوتوريسم ايران
- قانون حفاظت و بهره برداري از جنگلها و مراتع
اکوتوریسم در ایران
یکی از بخش هایی که امروزه بسیار مورد توجه گردشگران واقع شده و سود آوری نسبتا بالایی هم برای کشورمان داشته، اکوتوریسم | توریسم سبز| توریسم پایدار | بیوتوریسم است. اکو توریسم درایران، تاثیر چشمگیری در افزایش نرخ اشتغال، درآمد و تامین منابع انرژی داشته و طبق آمار، به ازای ورود هر گردشگر به کشور، 9 تا 15 شغل ایجاد می شود.
ایران ، از نظر اکوتوریسم و تنوع آب و هوایی ، جز پنج کشور اول جهان محسوب میشود و این جایگاه باید حفظ شده و حتی ارتقا پیدا کند. بنابراین، این حوزه به مشارکت گردشگران و جوامع محلی نیاز دارد تا بتواند سطح زندگی دور افتاده ترین نقاط کشور را نیز بهبود و تغییر دهد. در همین راستا، همکاری بخش های آموزشی، فرهنگی، رسانه ها و صدا و سیما در جهت کمک به بهبود صنعت اکوتوریسم و بهره برداری از آن، ضروری به نظر می رسد.
تفاوت اکوتوریسم با طبیعت گردی|natural –based tourism
گاهی ، مفهوم اکوتوریسم با طبیعت گردی | natural –based tourism اشتباه گرفته می شود. تفاوت اکوتوریسم با طبیعت گردی در این است که مفهوم طبیعت گردی بسیار گسترده تر از اکوتوریسم است. علاوه بر این، طبیعت گردی شامل فعالیت هایی است که در طبیعت انجام شده و پایدار بودن یا نبودن آنها اهمیت چندانی ندارد. همچنین، اکوتوریسم و توریسم از اجزای اصلی طبیعت گردی محسوب می شوند.
قابل ذکر است که اکوتورسیم برای اولین مرتبه، هماهنگی و وابستگی بین حفاظت از محیط و توسعه آن و در نتیجه، توسعه پایدار را مطرح کرد. در واقع، انگیزه اصلی اکوتوریسم، احترام به طبیعت و حفظ ارزش های مرتبط با آن است. علاوه بر این، اقامتگاه های موجود برای اکوتوریسم، با سطح سرمایه گذاری محلی تناسب داشته و در مقایسه با طبیعت گردی بسیار ناچیز است. در اکوتوریسم، سفرها به صورت زمینی انجام شده و اکوتوریست ها ، فرهنگ بالاتر و توقع کمتری دارند زیرا برای آنها، حفاظت از محیط زیست در درجه اول اهمیت قرار دارد.
