مقاله آشنایی با هوانوردی
مقاله آشنایی با هوانوردی
مقاله ای که در زیر مطالعه میکنید با عنوان آشنایی با هوانوردی از مرکز آموزش مجازی پارس گردآوری و ارائه شده است.
هوانوردی یا جابجایی هوایی به فعالیتهای مرتبط با پرواز مکانیکی و صنعت هواگردسازی اطلاق می‌گردد. هواگردها به چند گونه بال ثابت (هواپیما) و بال گردنده (بالگرد) و نیز سبکتر از هوا مانند بالن و کشتی‌های هوایی تقسیم می‌شوند. هوانوردی را می‌توان بطور عمده به سه دسته بخش کرد:
هوانوردی غیرنظامی
ترابری هوایی
هوانوردی بازرگانی از سوی شرکتهای هواپیمایی مانند ایران ایر، هواپیمایی آسمان، آریانا، تاجیک ایر، لوفت‌هانزا و دیگر شرکت‌ها به منظور حمل مسافر انجام می‌شود.
هوانوردی عمومی
به همه گونه‌های هوانوردی بجز ترابری هوایی و هوانوردی نظامی برپایه جدول زمانی (شرکتهای هواپیمایی) اطلاق می‌شود. این گونه هوانوردی هواگردهای شخصی، خدمات چارتر، امدادی و تفریحی هواگردهای از آن شرکتهای بازرگانی و بسیاری گونه‌های دیگر هوانوردی غیر ترابری را شامل می‌شود.
هوانوردی نظامی
هوانوردی نظامی دربرگیرنده فعالیتهای رزمی و نیز مأموریت‌های پروازی که برای پشتیبانی نظامی انجام می‌شوند می‌باشد.
رشته هوانوردی دارای 3 گرایش است: 1- مراقبت پرواز 2- ناوبری هوایی 3- خلبانی
مراقبت پرواز
آن‌گاه كه روی صندلی یك هواپیمای در حال پرواز بر فراز یكی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت جهان نشسته‌اید، آسمان را خالی و آرام و بی‌سروصدا و به رنگ اقیانوس آبی رنگ می‌یابید. اما اگر به صفحه رادار مراقبت پرواز فرودگاه آن شهر نگاه كنید، آن را همانند بزرگراهی مملو از اتومبیل مشاهده می‌كنید كه با سرعتی بسیار در حال حركت هستند.
اتاق عملیات (كنترل راداری فرود هواپیما) در فرودگاه هر شهر، اداره آسمان پرترافیك آن شهر را به عهده دارد. در این اتاق مسوولان مراقبت پرواز با چشمانی دقیق و مراقب ، تغییرات لحظه‌ای و كامپیوتری صفحات سبزرنگ رادار را زیر نظر دارند و با استفاده از رادار و رادیو، هواپیماها را در آسمان هدایت می‌كنند و به خلبانها دستور می‌دهند كه به كدام سمت گردش كنند، اوج بگیریند، فرود آیند و سرعتشان را زیاد یا كم كنند تا تداخلی پیش نیاید و از ایمنی كامل برخوردار گردند.
سرتیپ دوم خلبان رمضانی، جانشین دانشكده پرواز دانشگاه هوایی شهید ستاری در معرفی این گرایش می‌گوید
«گرایش مراقبت پرواز یكی از سه گرایش رشته هوانوردی می‌باشد كه به آموزش و پرورش متخصصان برج مراقبت پرواز می‌پردازد. افرادی كه در برج مراقبت ، كنترل هواپیماهای مسافربری و شكاری را بر عهده دارند تا هنگام پرواز، بلندشدن و نشستن، تداخلی بوجود نیاید و هواپیما فرود یا پروازی ایمن داشته باشد.»
سرهنگ مرادی مسوول گزینش دانشگاه هوایی شهید ستاری نیز در این باره می‌گوید:
«یك متخصص مراقبت پرواز اطلاعات لازم را در زمینه نحوه وزش باد، نوع هوا و سمت باند پروازی از برج مراقبت پرواز گرفته و به خلبان منتقل می‌سازد البته كار اصلی وی آشنایی با قوانین و مقررات ایكائو است كه جنبه بین‌المللی دارد و باید بر اساس این قوانین هواپیماها را هدایت نماید، در واقع كار یك مسوول مراقبت پرواز شبیه به افسر راهنمایی و رانندگی است با این تفاوت كه باید در برج مراقبت، مواظب هواپیماها باشد تا در هنگام ورود و خروج به داخل فرودگاه تداخل پیدا نكنند و در صورتی كه حجم ترافیك هوایی زیاد شد، باید بداند كه كدام هواپیما را باید از ترافیك خارج كند. همچنین لازم است كه زمان ورود و خروج هر هواپیمایی را بداند تا در صورت تاخیر به مسوولان ذیربط اطلاع دهد و بالاخره كاركنان مراقبت پرواز اولین كسانی هستند كه از وقوع سانحه آگاه می‌شوند بنابراین ضمن رعایت دستور‌العمل مربوط ، باید با سریعترین وسیله ممكن در جهت نجات جان سرنشینان هواپیمای سانحه دیده و از بین نرفتن آثار و شواهد و مدارك موثر در بروز سانحه اقدام نمایند.»
ناوبری هوایی
بدون شك ایمنی اولین و مهمترین هدف هر پروازی است زیرا ایمنی نه تنها باعث جلوگیری از ضایعات ناشی از خسارت یا آسیب می‌گردد بلكه همچنین می‌تواند در اقناع اذهان عمومی و بهبود سوددهی شركت‌های هواپیمایی تجاری و مسافربری موثر باشد. بنابراین شركت‌های حاضر در صنعت هواپیمایی دریافته‌اند كه سرمایه‌گذاری بر روی ایمنی در تمامی سطوح شركت، یك سیاست اصولی و منطقی می‌باشد.
یكی از گامهایی كه در این زمینه برداشته شده است، وجود متخصصین ناوبری هوایی در هواپیماهای مسافربری، ترابری و شكاری می‌باشد كه به عنوان ركن اصلی یك پرواز ایمن محسوب می‌شوند .
سرهنگ مرادی در معرفی این تخصص می‌گوید:
متخصصین ناوبری هوایی به طراحی مسیرهای پروازی، مانورهای تكنیكی و به كارگیری سیستم‌های مختلف یاری دهنده به خلبان در هدایت هواپیماها و موقعیت‌یابی از طریق تكنیك‌ها و فنون ویژه ناوبری هوایی می‌پردازند
تیمسار رمضانی نیز در همین زمینه می‌گوید
«ناوبر هوایی را تقریبا می‌توان خلبان دوم نامید، فردی كه قبل از پرواز مسوولیت تهیه و طراحی نقشه مسیر پرواز را بر عهده دارد و تعیین می‌كند كه هواپیما باید در چه ارتفاعی و با چه سرعتی و در چه هوایی پرواز نماید و اگر هواپیما رادار داشته باشد، ناوبر در پشت رادار می‌نشیند و ابرهای مختلف را شناسایی می‌كند. برای مثال اگر در 100 مایلی هواپیما، ابرهای باران‌زا وجود داشته باشد، او مسیر جدیدی را به خلبان پیشنهاد می‌كند تا با ابرهای بارن‌زا برخورد نداشته باشد و در واقع مسیر را دور می‌زند تا با امنیت كامل هواپیما را به مقصد برساند البته تمام هواپیماها ناوبر ندارند اما اگر هواپیمایی ناوبر داشته باشد، قدرت مانور بیشتری دارد چون حتی در هوای نامناسب نیز می‌تواند پرواز كند
وی در ادامه می‌گوید
«عده‌‌ای از ناوبرها نیز برای هواپیماهای شكاری آموزش می‌بینند(دانشگاه هوایی شهید ستاری بیشتر در این زمینه آموزش می‌دهد) كه این افراد در نهایت كار پیچیده‌تر و مهمتری را انجام می‌دهند چون علاوه بر فعالیتهای یك ناوبر هواپیمای مسافربری یا ترابری باید دوره‌های مختلفی از جمله دوره نجات خدمه از مرگ را بگذرانند و سلاح‌ها و مهمات را نیز كنترل كنند. همچنین باید با رادار هواپیماهای دشمن را شناسایی كرده و در صورت لزوم از اسلحه هواپیماها بر ضد دشمن استفاده كنند.
این دوره‌ها و تخصص‌های ویژه باعث شده است كه آموزش ناوبری هوایی بسیار گران و حتی گرانتر از خلبانی باشد
توانمندی‌ها و ویژگی‌های لازم برای موفقیت در رشته هوانوردی گرایشهای ناوبری هوایی و مراقبت پرواز
چند سال پیش هنگامی كه یكی از مراقبین پرواز فرودگاه نیوآرك واقع در شهر نیویورك در حدود 10 فروند هواپیمای جت را همزمان به سوی فرودگاه هدایت می‌كرد و خلبانها آخرین مراحل نزدیكی خود را به سوی باند فرودگاه طی می‌كردند ناگهان صدای رادیو قطع گردید و مراقب پرواز با وحشت مشاهده كرد كه هواپیماها از مسیر درست خود خارج می‌شوند و او هیچ كاری از دستش بر نمی‌آید . در همین حین ارتباط رادیویی بار دیگر برقرار گردید و او توانست هواپیماها را سالم بر زمین بنشاند ولی شدت دلهره در آن لحظه چنان زیاد بود كه بیمار گردید و به مرخصی استعلاجی رفت
البته هیچ یك از فرودگاههای ایران ،ترافیك خطی فرودگاه نیوآرك را ندارند چون این فرودگاه روزانه 7000 پرواز را بر عهده دارد اما بدون شك یك مراقب پرواز در هر فرودگاهی، كاری حساس و مهم را بر عهده دارد و باید از آرامش ، بردباری و سعه‌صدر خاصی برخوردار باشد تا بتواند در لحظات بحرانی و اضطراب‌آور، كار خود را بدرستی انجام دهد
