مقاله ایمنی محیط زیست
مقاله ایمنی محیط زیست
مقاله ای که در زیر مطالعه میکنید با عنوان ایمنی محیط زیست از مرکز آموزش مجازی پارس گردآوری و ارائه شده است.
کلیات و تاریخچه ایمنی
در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان، غالبا کارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند، با پیشرفت فن آوری و افزایش کاربرد ماشین آلات در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در این گونه محیطها فزونی می گیرد. ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد.
تعاریف و محتوا:
اصولا” ایمنی صنعتی رشته ای است گسترده که به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته میشود که با به کارگرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیطهای صنعتی به گونه‌ای مؤثر و کارا نگه داری کرد و به این وسیله یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان بوجود آورد.
ایمنی :
تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر، واژه (Hazard) که در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات و ساختمان‌ها، از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد.
هنگامی که (Hazard) وجود دارد امکان وقوع اثرات منفی یاد شده وجود خواهد داشت.
کلمه (Danger) گویای قرارگرفتن در معرض یک (Hazard) است، یه این ترتیب ایمنی متضاد (Danger) بوده است، و در صدد حذف خطرات بالفعل موجود در محیط کار می باشد.
ایمنی به طور صد در صد و متعلق وجود ندارد و عملا هم هیچگاه حاصل نخواهد شد از این‌روست که گفته می شود ایمنی حفاظت نسبی در برابر خطرات است.
منظور از ایمن و غیر ایمن چیست؟
یک مکان، یک کار معین و یا یک دستگاه زمانی ایمن انگاشته می شود که احتمال خطر مرگ، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری برای کسانیکه در آنجا بوده یا با آن دستگاه کار می کنند در حد قابل قبول پایین باشد. به طور کلی، میتوان چنین گفت که میزان خطر قابل قبول با پایین آمدن سطح ایمنی، افزایش و با افزایش سطح ایمنی کاهش می یابد. در واقع بهداست حرفه ای بیماری‌ها را کاهش می دهد و ایمنی صنعتی به کاهش تمام خطرات می پردازد.
مهندسی ایمنی صنعتی:
با توجه به تعریف ایمنی، مهندسی ایمنی عبارت است از :
« مقررات یا نظامی که برای کاهش وقوع حوادث از طریق حذف یا کنترل خطرات بکار می روند ».
در مهندسی ایمنی صنعتی مسائلی که ایمن کردن محیط کار مورد توجه قرار می گیرند عبارتند از :
الف- پیشگیری از حوادث
ب- عوامل انسانی
ج- طراحی و جا نمایی دستگاهها و تجهیزات
د – مدیریت و راهبری ایمنی
ه – آموزش
و – بازرسی
حیطه فعالیت مهندسی ایمنی امروزه گسترده تر شده است و به شاخه ها و گرایشهای گوناگون دانشگاهی گسترش یافته است که عبارت است از :
1- مدیریت خطر
2- پیشگیری از خطرات
3- مهندسی آتش سوزی
4- کنترل خطر
بهداشت و ایمنی :
بهداشت به معنای مصون داشتن کارکنان از بیماری و سالم نگهداشتن وضعیت جسمانی و روانی آنهاست ایمنی به معنای محافظت کردن کارکنان از آسیبهای مربوط به حوادث کاری است. این عوامل حائز اهیمت است، زیرا کارکنانی که از سلامتی برخوردارند و در محیطی ایمن کار می کنند ثمر بخش ترند. به این دلیل مدیران آینده نگر، حامی برنامه های پیشرفت بهداشت و ایمنی هستند. امروزه به دلیل ملاحظات قانونی تمام سازمانها موظف به مراقبت بهداشت و ایمنی کارکنان خود هستند.
ایمنی در افزایش بهره وری :
لازم به ذکر است که اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای نیز علاوه بر اثرات غیر مستقیم بر بهره وری و بازده اقتصادی واحدهای صنعتی، بطور مستقیم بر این موارد تأثیر دارد.
بطورکلی خسارات مالی یا جانی، عواقب وپیامدهای منفی تمامی حوادث صنعتی را تشکیل می‌دهند.
بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاهها و تجهیزات مواد خام، مصولات یا محیط کار می شود و یا صدمات غیر قابل جبران جسمی و جانی را به همراه خواهد داشت.
مزایای توجه به رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای به شرح زیر است :
برای کارگر
1- افزایش روحیه
2- کاهش فشار کار
3- کاهش جراحات و صدمات
4- کاهش حوادث
5- افزایش راحتی
6- افزایش حفظ رفاه و سلامتی
7- افزایش سطح بهداشت کار
برای کارفرما
1- کاهش حوادث
2- افزایش کیفیت محصول
3- افزایش کارایی کارکنان
4- کاهش خطاها
5- کاهش مخارج درمانی کارگران
6- استفاده بهتر از نیروی انسانی
7- کاهش مخارج تولید
حفاظت و ایمنی :
وظیفه مدیریت در امر حفاظت و ایمنی در محیط کار چیست؟
لازم است مدیران و کارفرمایان به اهمیت و ارزش حفاظت صنعتی پی ببرند. باید از زیانهای مادی ناشی از حوادث صنعتی (اعم از مستقیم و غیر مستقیم) آگاهی داشته باشند مضافا” از همه مهمتر به ارزش و منزلت عامل انسانی و سلامت او توجه کند. لازم است مدیریت بر تمام کارکنان و محیط کار تأثیر داشته باشد وعوامل ایمنی محیط را که در کم کردن حوادث مؤثرند به نحو مطلوب بشناسند و کوشش و توان خود را در حفظ و سلامت کارکنان و ماشین آلات به نحو مطلوب مصرف کند.
سيستم مديريت محيط زيست
از دهه 60 ميلادي كه دانشمندان به موازات افزايش فعاليت هاي صنعتي جوامع مختلف، زنگ هاي خطر را با تهديد شدن سلامت محيط زيست به صدا در آوردند، بيش از 4 دهه نمي گذرد، اما در همين مدت زمان كم، انسان ها با معضلات و مشكلات زيست محيطي متعددي مواجه شده اند كه مقابله با آنها نيازمند عزمي بين المللي و همكاري وسيع بين همه ملت هاست.
محيط زيست سرمايه و دارايي مشترك همه انسان هاست. اين سرمايه نه تنها به نسل حاضر كه به همه نسل هاي آينده نيزتعلق دارد. بنابراين حفظ و حراست از آن يك مسئوليت اجتماعي به شمار مي رود. علي رغم تمام اين واقعيت ها، انسان رفتاري معقول و دوستانه با محيط زيست نداشته است به طوري كه امروز آلودگي هوا، آب، خاك، باران هاي اسيدي، شكاف ايجاد شده در لايه اوزون و افزايش دماي متوسط كره زمين بدون توجه به مرزهاي جغرافيايي كشورها، زندگي همه انسان ها را به خطر انداخته است.
از مهمترين وقايعي که در رابطه با محيط زيست اتفاق افتاده است.مي توان به تشکيل کنفرانس استکلهلم (سوئد-1972)،کنفرانس ريو(برزيل-1992)،تشکيل سازماني با عنوان «برنامه توسعه ملل متحد» و ساير کنفرانس هاي بين المللي مانند کنفرانس هاي تورنتو،وين و توکيو ژاپن اشاره نمود.
با وجود قول و قرارهاي بسيار محكم و طرح واقعيت هاي موجود در رابطه با محيط زيست، متأسفانه رفتار ناعادلانه بشر با اين محيط همچنان ادامه دارد، هرچند كه وضع قوانين و مقررات خاص و عقد توافقنامه هاي بين المللي تا حدود زيادي اوضاع را بهبود بخشيده است.
در فالب استاندارد ISO 14001، سازمان ضمن انطباق با کليه قوانين و مقررات زيست محيطي ملي،اهداف کلان و خردي را براي بهبود مستمر سيستم تعريف مي کند و با پايش و اندازه گيري هاي مداوم،به تدريج نه تنها اثرات و جنبه هاي زيست محيطي فعاليتهاي خود را تحت کنترل در مي اورد بلکه از ديدگاه هاي ديگر،مرزهاي سيستم خود را ارتقا مي دهد و موارد جديدي که مي تواند بر آنها تاثير گذار باشد،پوشش مي دهد.
شکل 1. مدل سيستم EMS
پيشگيري از آلودگي:
بايد توجه داشت که تأکيد استاندارد به حذف آلودگي از مبدأ است و نه کنترل آلودگي پس از حادث آن،جهت پيشگيري از آلودگي انتخاب بهترين تکنولوژي در دسترس يا مطلوب ترين روش ارائه خدمات مي تواند مدنظر قرار گيرد.همچنين هر عملي که در راستاي کنترل آلودگي هاي بعدي صورت گيرد،در قالب مديريت مواد زائد قابل بررسي است و نه پيشگيري از آلودگي.
در واقع سلسله مراتب مختلف پيشگيري از آلودگي از نظر استاندارد به قرار زير است:
1. کاهش آلودگي از مبدأ(Sorce Reduction )
2. بازيافت يا بازگرداني(Recycling)
3. تصفيه(Treatment)
4. دفع نهايي(Ultimate Disposal)
شکل 2.سلسه مراتب پيشگيري از آلودگي
فرآيند پيشگيري از آلودگي، ركن اصلي استاندارد ايزو 14001 است و هر سازماني كه قصد پياده سازي موفق اين سيستم را دارد بايد براي موضوع پيشگيري و تفهيم آن در كليه سطوح سازماني اهميت و ارزش قائل باشد.
بهداشت و محیط زیست
برای همگی ما نیاز اساسی به شرایطی ایمن، که در آن آب سالم، غذا و سرپناه کافی مهیا باشد و افراد مختلف بتوانند در صلح و آرامش در کنار هم زندگی کنند، یکسان است. چندین سال از اجلاس زمین گذشته است و در این مدت گامهای جدیدی در سطح ملی و جهانی برداشته شده که ضرورت اقدامات موثرتر در حوزه بهداشت و محیط را آشکار کرده است. بنابراین،زمان تجزیه و تحلیل در مورد اینکه چگونه ما به عنوان جامعه انسانی با این نیازها برخورد کنیم،چگونه توسعه میتواند منابعی برای بهداشت فراهم کند ونیزچگونه چنین توسعه ای میتواند تهدیدی برای سلامتی یا کاهش منابع طبیعی باشد فرا رسیده است.
این نوشتار بر سلامت دختران و پسران، زنان و مردانی که بسیاری از آنان برای ابقاء و زندگی در شرایط محیطی نامساعد مبارزه میکنند متمرکز است. هر روز جهان ناچار به پذیرش انسانهای بیشتری است. به طور متوسط در هر ثانیه سه نفر به جمعیت جهان افزوده میشود که بالغ بر حدود ۹۰ میلیون انسان در سال میباشد.
رشد جمعیت،خود باعث ایجاد مشکلاتی در تهیه آب، غذا و سرپناه مورد نیاز برای سلامتی میشود به خصوص اینکه غالباً رشد جمعیت در کشورهای در حال توسعه یعنی جایی که دسترسی به منابع، ناکافی است رخ می دهد. علاوه بر این مصرف نامتعادل در اکثر کشورهای ثروتمند، باعث تحلیل رفتن سریع منابع تجدیدناپذیر جهان میشود. بنابراین محیط زیست حامی زندگی، بطور فزاینده ای تحت فشارهای ناشی از تغییرات آب و هوا، از دست رفتن تنوع موجودات زنده، جنگل زدایی و بیابانی شدن قراردارد.
در هر کشوری، فقرا و محرومان بدترین شرایط بهداشتی را تجربه میکنند و این بی عدالتی ها باید به جوامع و حکومت ها در سطح ملی و محلی ربط داده شوند.
متخصصین بهداشتی باید برنامه ها و منابع کافی همبستگی نیروها در بخش محیطی و ایجاد باورهای سلامت و محیط بـه عنوان اساس اولیه در بـرنامه های توسعه پایدار تاکید کنند. در مقیاس وسیع‌تر، شرکت گسترده تمامی بخشهای جامعه باید تضمین شود. البته این در صورتی است که بخواهیم راه حل ها و راهکارهایی که سبب ایجاد و بهبود پایداری وضعیت سلامتی میشود ، قاعده‌مند گردد. در گام بعدی، برای تامین منافع بیشتر، باید بر نیازهای جاری و آتی مردم به خصوص افراد فقیر و آسیب پذیر تمرکز شود.
