مقاله مدیریت بیمه
مقاله مدیریت بیمه
مقاله ای که در زیر مطالعه میکنید با عنوان مدیریت بیمه از مرکز آموزش مجازی پارس گردآوری و ارائه شده است.
اهمیت بیمه و هدف استفاده از بیمه
اﻣﺮوزه بیمه را میتوان یکی از ارﻛﺎن ﻣﻬﻢ حیات اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎعی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی بهحساب آورد . در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ گروههای یک ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﻛﺎرﮔﺮ روﺳﺘﺎیی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎی ﺷﻬﺮنشین، ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن، ﺻﻨﻌﺘﮕﺮان، سرمایهداران، ﻛﺎرﻣﻨﺪان، داﻧﺸﺠﻮیان، و بهطور ﻛﻠی ﺗﻤﺎمی اﻗﺸﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﺎ بیمه ﺳﺮوﻛﺎر دارﻧﺪ . اﻣﺮوزه ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺗﺠﺎری بین المللی، ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ بیمه ای ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺻﻮرت نمی گردد . ﭼﻪ پذیرشﺧﻄﺮات ﻧﺎشی از آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﻮارض بسیار ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﺑﺎر آورد .
اهمیت بیمه در اقتصاد کشور
بیمه و اقتصاد لازم و ملزوم یکدیگر و دو کفه ترازو در مناسبات اقتصادی و اجتماعی جامعه هستند. زیرا از یک طرف رفاه اقتصادی و توان مناسب خرید جامعه، موجب توجه و روی آوری مردم برای تهیه پوششهای مناسب بیمهای و افزایش سهم بیمه در سبد هزینه خانوادهها میگردد و از طرف دیگر، وجود بیمه به دلایل زیر موجب بهبود وضعیت اقتصادی جامعه میگردد:
• حفظ ثروتهای ملی: سرمایههای موجود هر کشور در زمره ثروتهای ملی تلقی شده که با بیمه کردن آنها و جبران خسارتهای احتمالی توسط بیمهگران حفظ میگردد.
• تضمین سرمایهگذاریها: توسعه اقتصادی کشور درگرو سرمایهگذاری میباشد و سرمایهگذاری مستلزم وجود اولاً منابع مالی و در ثانی ابزاری برای حفظ سرمایهگذاریها در مقابل خطرات میباشد. بیمه، ابزار مناسبی در جهت اطمینان بخشیدن به صاحبان سرمایه برای صیانت از سرمایه آنها میباشد.
• ایجاد اعتبار و توسعه مبادلات: بیمه عمر، علاوه بر تضمین سرمایهگذاری و تثبیت وضعیت مالی، به روش های مختلف به ایجاد افزایش اعتبار و توسعه مبادلات ملی کمک میکند. مثل بیمههای اعتباری که بیمهگر حالت ضامن بیمهگذار را در مقابل وام دهنده (بستانکار) پیدا میکند.
• تأمین کننده امنیت مالی در فعالیت های تجاری: بیمهگر با ارائه انواع بیمه و جبران خسارات احتمالی، صاحب سرمایه را در مقابل حوادث حمایت میکند؛ زیرا بازرگانان با پرداخت مبلغ ناچیزی به عنوان حق بیمه آسایش خاطر در رابطه با حفظ سرمایه شان را به دست میآورند و به جای آنکه با پسانداز بخشی از دارایی خود (برای جبران خسارت ناشی از حوادث احتمالی) سرمایهشان را راکد نمایند میتوانند از امکانات مالی خود در جهت گسترش کسب و کار استفاده نمایند.
• افزایش کارایی صاحب سرمایه: صاحب سرمایه با آسودگی که از محل تأمین بیمه برایش به وجود میآید، میداند که میتواند جبران زیآنهای ناشی از حوادث را از محل بیمه تأمین کند؛ بنابراین بدون واهمه از ریسکهای جدید، سرمایهگذاری میکند.
• توسعه سرمایهگذاری: شرکتهای بیمه از محل دریافت حق بیمه (ذخایر فنی) از بیمهگذاران و سرمایهگذاری در زمینه های مختلف مثل خرید سهام یا ایجاد مؤسسات تجاری و خدماتی به شکوفایی اقتصاد ملی کمک میکنند.
• تأثیر بر موازنه ارزی: بیمهگران از قبول سهم اتکایی از بیمهگران سایر کشورها و دریافت ارزی حق بیمه موجب ورود مبالغ ارزی بزرگی به کشور میگردند.
• تشکیل درآمد ملی در اثر ایجاد ارزش افزوده (تفاضل حق بیمه وصول شده و خسارات پرداخت): بیمهگران با مدیریت و انتخاب مناسب ریسک و پیدا کردن راه هایی جهت پیشگیری از وقوع حادثه سعی در کنترل آن و کاهش خسارت های پرداختی میکنند. حاصل این کوشش، افزایش حق بیمههای دریافتی در برابر خسارت های پرداخت میباشد که قسمتی از سود حاصله به صورت مالیات به خزانه دولت واریز میگردد.
تعاریف، ارکان و اصطلاحات بیمه
ﺗﻌﺮیف مفهوم بیمه
بیمه ﻋﻘﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن یﻚ ﻃﺮف ﺗﻌﻬﺪ می ﻛﻨﺪ در ازاء ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻪ یا وﺟﻮهی از ﻃﺮف دیگر در ﺻﻮرت وﻗﻮع یا ﺑﺮوز ﺣﺎدﺛﻪ ﺧﺴﺎرت واردهﺑﺮ او را ﺟﺒﺮان ﻧﻤﻮده یا وﺟﻪ ﻣﻌیﻨی را ﺑﭙﺮدازد. (ﻣﺎده 1 ﻗﺎﻧﻮن ﺑیﻤﻪ ایران 1316) ﻣﺘﻌﻬﺪ را بیمه ﮔﺮ، ﻃﺮف ﺗﻌﻬﺪ را بیمه ﮔﺬار ﻣﻮﺟﻬی را ﻛﻪ بیمه ﮔﺬار ﺑﻪ بیمه گر میﭘﺮدازد ﺣﻖ بیمه و آن ﭼﻪ را ﻛﻪ بیمه می شود ﻣﻮﺿﻮع بیمه می نامند.
تعریف بیمه گر
بیمه گر ﺷﺨﺼی اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دریافت ﺣﻖ ﺑیﻤﻪ از ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﺗﻌﻬﺪ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻪ ﻣﻌیﻨی را در ﺻﻮرت وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣیﮔیﺮد . ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﺷﺨﺼی ﺣﻘﻮﻗی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﺣﺮﻓﻪ بیمه گری ﺑﺎید ﺷﺮایط ﺧﺎصی را ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن تعیین می کند دارا ﺑﺎﺷﺪ .
ﺗﻌﺮیﻒ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار
ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﻃﺮف ﺗﻌﻬﺪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ اﺳﺖ ﺷﺨﺼی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﺑیﻤﻪ ﺟﺎن یﺎ ﻣﺎل یﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟیﺖ ﺧﻮد یﺎ دیﮕﺮی را ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑیﻤﻪ ﻗﺮار ﻣی دﻫﺪ، ﺿﻤﻨﺎٌ ﺑﻪ ﺧﻼف ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎً ﺑﺎیﺪ ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻮﻗی ﺑﺎﺷﺪ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﻣیﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﺷﺨﺺ ﺣﻘیﻘی و ﻫﻢ ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻮﻗی ( ﺷﺮﻛﺖ، مؤسسه، اﻧﺠﻤﻦ و ﻏیﺮه) ﺑﺎﺷﺪ .
موضوع ﺑیﻤﻪ
موضوع ﺑیﻤﻪ ﭼیﺰی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑیﻤﻪ ﻗﺮار ﻣی ﮔیﺮد. موضوع ﺑیﻤﻪ ﻣی ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺨﺺ یﺎ ﺷی یﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟیﺖ ﺑﺎﺷﺪ در ﺻﻮرﺗی ﻛﻪ موضوع ﺑیﻤﻪ ﺷﺨﺺﺑﺎﺷﺪ، ﺑیﻤﻪﮔﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻮت یﺎ ﺑیﻤﺎری یﺎ ﺣیﺎت ﺑیﻤﻪ ﺷﺪه ﺗﻌﻬﺪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑیﻤﻪ ﻋﻤﺮ، ﺑیﻤﻪ ﺑیﻤﺎری، ﺑیﻤﻪ ﺣﻮادث ﺷﺨﺼی و ﻧﻈﺎیﺮ آن. ﻣﻨﻘﻮل یﺎ ﻏیﺮﻣﻨﻘﻮل، ﺑیﻤﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻛﺎﻻ، ﺑیﻤﻪ ﻣﺮگ و ﻣیﺮ ﺣﻮادث ﺑیﻤﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی و ﻏیﺮه.
موضوع ﺑیﻤﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ ﺷی ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟیﺖ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار در ﻣﻘﺎﺑﻞ دیﮕﺮی ﺑﺎﺷﺪ در ایﻦ ﺻﻮرت ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻣﺘﻌﻬﺪ اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻧﺘیﺠﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ای ﻛﻪ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﻣﺴﺌﻮل آن ﻣیﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ دیﮕﺮی ﺧﺴﺎرت وارد ﺷﻮد ﺧﺴﺎرت آن ﺷﺨﺺ را ﺟﺒﺮان ﻧﻤﺎیﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑیﻤﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟیﺖ دارﻧﺪه وﺳیﻠﻪ ﻧﻘﻠیﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺷﺨﺎص ﺛﺎﻟﺚ ( ﻏیﺮ از ﺑیﻤﻪﮔﺮ و ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار )
ﻣﺒﻠﻎ ﺑیﻤﻪ ﺷﺪه
ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﺒﻠﻎ بیمه ﺷﺪه ارزش ﺷی ﻣﻮرد ﺑیﻤﻪ یﺎ ﻣﺒﻠﻐی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﺗﻌﻬﺪ ﻣی ﻛﻨﺪ ﺻﻮرت وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ ﺗﺎ آن ﻣیﺰان، ﺑﻪ بیمه ﮔﺬار یﺎ ذیﻨﻔﻊ ﻗﺮارداد ﺑیﻤﻪ ﺧﺴﺎرت ﺑﭙﺮدازد .
ﺣﻖﺑیﻤﻪ
ﺣﻖ بیمه وﺟﻬی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﺑﻪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻣی ﭘﺮدازد ﺗﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑیﻤﻪﮔﺮ در ﺻﻮرت وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ و ایﺠﺎد ﺧﺴﺎرت زیﺎن وارده را ﺟﺒﺮان ﻛﻨﺪ یﺎ ﻣﺒﻠﻐی ﺑﻪ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار یﺎ ذیﻨﻔﻊ ﻗﺮارداد ﺑﭙﺮدازد. ﺣﻖ ﺑیﻤﻪ ﺑﻪ ( ﺑﻬﺎی ﺧﻄﺮ ) ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ و ﻣیﺰان آن ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﺿﻌﻒ اﺣﺘﻤﺎﻟی وﻗﻮع ﺧﻄﺮ ﺑﺴﺘﮕی دارد. ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﺑیﻤﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ یﻜﺠﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻘﺪ ﻗﺮارداد ﺑﺎﺷﺪ یﺎ ﺑﻪ اﻗﺴﺎط، در ﻃﻮل ﻣﺪت ﺑیﻤﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﻮد . ایﻦ اﻣﺮ ﺑﺴﺘﮕی ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑیﻦ بیمهﮔﺮ و بیمه ﮔﺬار دارد ﻟﻜﻦ ﻋﻠی اﻟﻘﺎﻋﺪه ﺑﺎیﺪ ﺣﻖ ﺑیﻤﻪ یﺎ یﻚ ﻗﺴﻤﺖ از آن ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺧﻄﺮ ﺑﻪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﻮد .
ﻣﺪت بیمه
ﻣﺪت بیمه ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧی ﺑیﻦ اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎی ﺑیﻤﻪ . ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﻫﺎیی ﻣیﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻃﻮل ایﻦ ﻣﺪت ﺑﻪ ﻣﻮرد ﺑیﻤﻪ وارد ﺷﻮد . ﻣﺪت ﺑیﻤﻪ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗی اﺳﺖﻛﻪ ﺑﺎیﺪ ﺑﻪ وﺿﻮح در بیمه ﻧﺎﻣﻪ قید ﮔﺮدد .
ﺧﺴﺎرت یاﻏﺮاﻣﺖ
ﺧﺴﺎرت ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از زیﺎن وارد ﺑﻪ ﻣﻮرد بیمه ﻛﻪ در ﻧﺘیﺠﻪ وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ ایﺠﺎد ﻣی ﺷﻮد ﺟﺒﺮان آن در ﺗﻌﻬﺪ بیمهﮔﺮ میﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﻬﺪ بیمه ﮔﺮ ﺑﺪون وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ نیز تحقیق پیدا ﻛﻨﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﺮﻣﺎیه بیمه ﺑﻪ ﺷﺮط ﺣیﺎت یﺎ مشتری ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن .
ﻣﻌﻤﻮﻻ زیﺎن وارده ﺑﻪ اﺷیﺎء ﻣﻮرد ﺑیﻤﻪ را ﺧﺴﺎرت و ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﺑیﻤﻪ ﻋﻤﺮ و ﻣﺴﺘﻤﺮیﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑیﻤﻪ اﺷﺨﺎص را ﻏﺮاﻣﺖ ﻣیﮔﻮیﻨﺪ. ﺧﺴﺎرت یﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻠﻒ ﺷﺪن ﻛﺎﻻ ( Loss ) یﺎ ﺻﺪﻣﻪ دیﺪن ﻛﺎﻻ ( Damage ) ﻇﺎﻫﺮ ﻣی ﮔﺮدد .
ﻓﺮاﻧﺸیﺰ
ﻓﺮاﻧﺸیﺰ ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻐی از ﺧﺴﺎرتﮔﻔﺘﻪ ﻣیﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪهﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﻗﺮار ﻣی ﮔیﺮد و ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺗﻌﻬﺪی ﻧﺪارد . ﻣﺜﻼ ﻫﺮﮔﺎه ﻓﺮاﻧﺸیﺰ ﺧﺴﺎرت اﺗﻮﻣﺒیﻞ ده ﻫﺰار ریﺎل ﺗﻌییﻦ ﺷﻮد ﺧﺴﺎرت ﻫﺎی ﺗﺎ ﻣﺒﻠﻎ ﻣﺬﻛﻮر ﺟﺰء ﺗﻌﻬﺪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻫﺮﮔﺎه ﺧﺴﺎرت از ﻣﺒﻠﻎ ﻓﺮاﻧﺸیﺰ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻣﺎزاد آن را ﭘﺮداﺧﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد. ﻓﻠﺴﻔﻪ وﺟﻮد ﻓﺮاﻧﺸیﺰ یﻜی آن ﺣﺘی از ﻣﺒﻠﻎ ﺧﺴﺎرت ﻧیﺰ ﺑیﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺟﻠﻮﮔیﺮی ﺷﻮد و دیﮕﺮ ایﻦ ﻛﻪ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار در ﺣﻔﻆ و ﺣﺮاﺳﺖ ﻣﺎل ﺑیﻤﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ایﻦ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺘی از ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺧﻮد اوﺳﺖ، ﻛﻮﺷﺎ ﺑﺎﺷﺪ.
بیمه ﻧﺎﻣﻪ
بیمه ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻨﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﻘﺮرات ﺑیﻤﻪ ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ در آن ﻛﺸﻮر اﻗﺎﻣﺖ دارد و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﻃﺮﻓیﻦ ﺗﻨﻈیﻢ و اﻣﻀﺎء ﻣیﮔﺮدد. در بیمه ﻧﺎﻣﻪ ﺣﺪود وﻇﺎیف و اختیارات ﻃﺮﻓیﻦ ﻗﺮارداد، ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎویﻦ ﺷﺮایﻂ ﻋﻤﻮﻣی و ﺷﺮایﻂ ﺧﺼﻮﺻی ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻌییﻦ ﻣی ﺷﻮد .
شرایط عمومی بیمه نامه ها
ﻣﻨﻈﻮر از ﺷﺮایط ﻋﻤﻮﻣی بیمه ﻧﺎﻣﻪ، ﻣﻘﺮرات و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎی کلی و ﻋﻤﻮﻣی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﻫﺮیﻚ از اﻧﻮاع ﺑیﻤﻪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑیﻤﻪ آﺗﺶ ﺳﻮزی، ﺑیﻤﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺑیﻤﻪ ﺣﻮادث، و ﻏیﺮه، وﺿﻊ ﮔﺮدیﺪه و در ﻇﻬﺮ ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﭼﺎپ ﻣی ﺷﻮد. در واﻗﻊ ﺷﺮایﻂ ﻋﻤﻮﻣی ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﻘﺮرات ﺑیﻤﻪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻣﻘیﻢ آن اﺳﺖ ﺗﺪویﻦ ﻣیﮔﺮدد و ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺣﻘﻮق و ﻣﺴﺌﻮﻟیﺖ ﻫﺎی ﻃﺮﻓیﻦ ﻗﺮارداد در ﻫﺮیﻚ از رﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﺑیﻤﻪ ﻣیﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ بهطور یﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﻣﻮرد ﻛﻠیﻪ ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺻﺎدره در آن رﺷﺘﻪ اﻋﻤﺎل ﻣیﮔﺮدد .
ﺷﺮایﻂ ﺧﺼﻮﺻی ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ها
ﺷﺮایﻂ ﺧﺼﻮﺻی ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ آن دﺳﺘﻪ از ﻣﻘﺮراﺗی را درﺑﺮﻣی ﮔیﺮد ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣی ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﻫﺎی ﺧﺎﺻی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑیﻦ ﺑیﻤﻪﮔﺮ و ﻫﺮیﻚ از ﺑیﻤﻪ ﮔﺬاران بهطور ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣی آیﺪ . از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻮﻗی، ﺷﺮایﻂ ﺧﺼﻮﺻی، ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ﺷﺮایﻂ ﻋﻤﻮﻣی ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣی ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻪ ایﻦ ﻣﻌﻨی ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑیﻦ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺷﺮایﻂ ﻋﻤﻮﻣی و ﺷﺮایﻂ ﺧﺼﻮﺻی ﺗﻌﺎرض وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ،ﺷﺮایﻂ ﺧﺼﻮﺻی، ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻗﻀیﻪ ﺑﻮده و ﻃﺒﻖ آن ﻋﻤﻞ ﻣیﺷﻮد .
اﻟﺤﺎﻗی
اﻟﺤﺎﻗی ﻧﻮﺷﺘﻪ ای اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﺻﺪور ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ، ﺑﻪ وﺳیﻠﻪ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﺗﻨﻈیﻢ ﻣی ﺷﻮد و در آن ﺗﻐییﺮاﺗی ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ در ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آیﺪ، ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣی ﮔﺮدد ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﻐییﺮات ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ، ﺑﻪ وﺳیﻠﻪ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣی ﺷﻮد و ﻟﻜﻦ ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﻧیﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺎﻟﺐ آن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻐییﺮاﺗی داده ﺷﻮد، در ایﻦ ﺻﻮرت ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺑیﻤﻪ ﮔﺬار ﻧیﺰ ﺑﺎیﺪ ﺗﺤﺼیﻞ ﮔﺮدد . در ﻏیﺮ ایﻨﺼﻮرت ﺑیﻤﻪﮔﺮ ﺣﻖ ﻧﺪارد یﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺻﺪور اﻟﺤﺎﻗی و ایﺠﺎد ﺗﻐییﺮات در ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ نماید . ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ایﻦ ﺣﻖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮﻧی ﺑﻪ وی ﺗﻔﻮیﺾ ﺷﺪهﺑﺎﺷﺪ . اﻟﺤﺎﻗی ﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﺑﺎ رﺿﺎیﺖ ﻃﺮﻓیﻦ ﻗﺮارداد ﺻﺎدر ﮔﺮدیﺪ ﺟﺰء ﻻیﻨﻔﻚ ﺑیﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﻘی ﻣیﺷﻮد و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
نماینده بیمه
شخصی است كه برای یك شركت بیمه، به فروش بیمه نامه اقدام میكند.
تمام خطر
پوشش وسیع تری است كه در بیمه اموال ارائه می شود و هر نوع زیان و صدمه ای راكه در بیمه نامه اولیه استثنا شده است نیز تحت پوشش قرار می دهد.
دلال بیمه; كارگزار
شخصی است كه طبق مقررات، شرایط و مجوز فعالیت دلالی بیمه را دارد و می تواند ضمن ارائه مشاوره به بیمه گذاران برای اخذ پوشش بیمه ای به هریك ازشركت های بیمه مراجعه كند.
ادعای خسارت
هنگامی كه بیمه گذار یا ذی نفع براساس شرایط بیمه نامه در پی دریافت خسارت از بیمه گر است به آن ادعای خسارت می گویند (در زبان فارسی، مترادف “خسارت”به كار می رود .
كارمزد
درصدی از حق بیمه است كه شركت بیمه در ازای فروش هر بیمه نامه به نماینده یا كارگزار می پردازد .
اعتبار اسنادی
به موجب اعتبار اسنادی بانك متعهد میشود كه به دستور و به حساب خریدار كالا پس از دریافت مدارك معین، وجه كالا را به فروشنده بپردازد.
قرارداد اتكایی مازاد خسارت
در این قرارداد چنانچه هر مورد خسارت از حد معینی تجاوز نماید بیمهگر اتكایی نسبت به مازاد حد معین متعهد است خسارات كمتر از حد مذكور به عهده بیمهگر واگذارنده است.
آتشسوزی
در بیمه آتشسوزی، آتشسوزی عبارت از آتشی است كه یا از یك منبع حرارتی غیرقابل كنترل سرچشمه گرفته و یا منبع حرارتی معین كنترل شدهای را ترك نموده و با نیروی حرارتی خود گسترش و توسعه یابد.
بیمه عمر گروهی
بیمه نامه ای است كه همزمان تعدادی از كاركنان یا كارگران یك سازمان را تحت پوشش قرار می دهد. این نوع بیمه معمولاً در گروه های كارفرمایی و كارگری رایج است و كارفرما، كارگران را به میزان چند برابر حقوق آنان، بیمه عمر به شرط فوت میكند .
بیمه شده
فردی كه با بیمه نامه تحت پوشش قرار گرفته است.
اصل غرامت
به موجب اصل غرامت كه بر بیمههای اشیاء و مسئولیت حاكم است خسارت پرداختی توسط بیمهگر حداكثر به میزان خسارت واقعی وارده به مورد بیمه در اثر وقوع خطر بیمه شده است. اصل غرامت مبتنی بر ملاحظات فنی، اخلاقی و رعایت نظم عمومی است. دریافت خسارت بیش از میزان واقعی بوسیله بیمهگذار یا ذینفع بیمهنامه علاوه بر آنكه هدف قرارداد بیمه نیست بلكه موجب سودجویی نیز میگردد و از نظر اخلاقی و اجتماعی مذموم است. درواقع با دریافت خسارت اضافی وضع مالی بیمهگذار پس از وقوع حادثه بهتر از وضع او در زمان قبل از حادثه میشود و این امر میتواند علاوه بر آنكه انگیزه وی را در مراقبت از مورد بیمه و پیشگیری از وقوع حادثه كاهش دهد حتی موجب تشویق بیمهگذار به ایجاد خسارت عمدی نیز گردد. شایان توضیح اینكه اصل غرامت در بیمههای عمر و حادثه كاربرد ندارد.
اصل نفع بیمهای
اصل نفع بیمهای به طور خلاصه عبارت است از ذی نفع بودن بیمهگذار در بقاء آنچه بیمه مینماید، به بیان دیگر بیمهگذار میبایست در صورتی كه مورد بیمه در معرض خطر قرار گیرد. ضرر و زیان ببیند و از سالم ماندن آن نفع ببرد. صرف مالكیت بیمهگذار موجب نفع بیمهای نمیگردد. بلكه داشتن نفع در عدم تحقق خطر شخص را دارای نفع بیمهای مینماید. مثلاً مستأجر نسبت به عین مستأجره دارای نفع بیمهای است و میتواند نسبت به انعقاد قرارداد بیمه اقدام نماید.
قراردادهای اتكایی غیرنسبی
در این قراردادها تقسیم تعهد براساس خسارتهای احتمالی، اهمیت و تعداد آنها به عمل میآید مثل قراردادهای مازاد خسارت یا مازاد نسبت خسارت.
قراردادهای اتكایی نسبی
در قراردادهای اتكایی نسبی ملاك تقسیم تعهد بین بیمهگر واگذارنده و بیمهگر اتكایی سرمایه بیمه است مثل قراردادهای مشاركت و مازاد سرمایه، علت نسبی نامیدن قراردادهای فوق این است كه تعهدات به نسبتی از سرمایه بیمه به بیمهگر اتكایی واگذار میشود.
اصل علیت یا سبب بلافصل خسارت
بر طبق اصل علیت، میبایستی بین خطر بیمه شده و خسارت مورد ادعای بیمهگذار رابطه علت و معلولی باشد. یعنی خسارت ایجاد شده معلول خطر بیمه شده باشد. زیرا بیمهگر جبران خسارت را به هر دلیل و علتی كه باشد تعهد نمینماید و نرخ حق بیمه را جهت علت و یا علل خاص محاسبه نموده است. برای مثال در صورتی كه كارخانه ای در مقابل خطر آتشسوزی بیمه گردد و زلزله جزو خطرات بیمه شده نباشد، چنانچه زلزله موجب بروز حریق شود، بیمهگر تعهدی در جبران خسارت ناشی از حریق ندارد زیرا علت خسارت حریق زلزله است كه جزء تعهدات بیمهگر نمیباشد.
مسئولیت
منظور، مسئولیت قانونی است كه در قبال عمل ناخواسته صدمه زدن به دیگر افراد یا خسارت وارد آوردن به اموال آنها برای شخص ایجاد میشود .
ارزیاب خسارت
شخصی كه از طرف بیمه گذاران به مذاكره با بیمه گر درباره خسارت ادعا شده می پردازد .
بیمه نامه مانده بدهكار
براساس این نوع بیمه نامه عمر، در مواردی كه وام گیرنده قبل از پرداخت همه اقساط وام فوت كند، شركت بیمه پرداخت بقیه اقساط را برعهده می گیرد .
قرارداد اتكایی مشاركت
در این قرارداد بیمهگر اتكایی سهم ثابتی مثلاً 30 یا 50 درصد از مجموع بیمهنامههای صادره بیمهگر واگذارنده را در طول مدت معینی به عهده میگیرد.
بیمه اتكایی
بیمه اتكایی پوششی است كه شركت های بیمه می توانند با خرید آن، همدیگر را درقبال خسارت های بزرگ حمایت كنند .
اصل جانشینی
در مواقعی كه در حادثهای مسئول ایجاد خسارت مشخص باشد زیان دیده حق دارد كه خسارت خود را از مسئول حادثه مطالبه نماید. در صورت جبران خسارت توسط بیمهگر بدیهی است به موجب اصل غرامت بیمهگذار نمیتواند از مسئول ایجاد حادثه نیز خسارت دریافت دارد والا موجب نفع و استفاده وی میشود. به این جهت در قراردادهای بیمه اشیاء و درمان قید میشود در مواردی كه حادثه مسئول مشخصی دارد، خسارت توسط بیمهگر جبران شود و سپس بیمهگر از حقی كه بیمهگذار در مقابل مسئول حادثه دارد استفاده نماید، بنابراین با پرداخت خسارت توسط بیمهگر، حقوق بیمهگذار درمقابل مسئول خسارت به بیمهگر واگذار میگردد و بیمهگر میتواند اقدامات لازم را جهت وصول مبلغ خسارت از مسئول حادثه به عمل آورد. قلمرو اجرای اصل جانشینی در بیمههای اشیاء و درمان است. بنابراین اصل جانشینی در بیمههای عمر، حادثه جسمانی و مسئولیت كاربرد ندارد.
قرارداد اتكایی مازاد سرمایه
در این قرارداد بیمهگر اتكایی در بیمههای كوچك سهمی ندارد. بیمههای تا حد معین به عهده بیمهگر واگذارنده است. بیمهگر اتكایی چنانچه سرمایه بیمه ای بیش از حد معین باشد برای مازاد حد مذكور متعهد خواهد بود.
ارزش بازخرید
در بیمهنامههای عمر كه دارای ذخیره ریاضی میباشند (مثل بیمههای مختلط پسانداز و تمام عمر) چنانچه بیمهگذار پس از پرداخت مدتی حق بیمه (مثلاً حداقل شش ماه) مایل به ادامه قرارداد نباشد میتواند تقاضای بازخرید بیمهنامه را نماید و مبلغی در حدود ذخیره ریاضی دریافت كند. اصولاً حق بازخرید بیمهنامه عمر با بیمهگذار است. ولی چنانچه بیمهگذار از محل بیمهنامه عمر خود وام دریافت نموده باشد و اقساط خود را به بیمهگر پرداخت ننماید، بیمهگر میتواند راسا بیمهنامه را بازخرید و كل وام و سود متعلقه را از محل ارزش بازخرید برداشت نماید.
شخص ثالث
شخصی غیر از بیمه گذار و بیمه گر است كه در یك حادثه تحت پوشش بیمه خسارت می بیند .
اصل حد اعلای حسن نیت
عقد بیمه مبتنی بر حسن نیت طرفین عقد یعنی بیمهگذار و بیمهگر است. در عقد بیمه حسن نیت دارای اهمیت زیادی است كه میبایست در كلیه مراحل اعتبار عقد بیمه و حتی قبل از صدور بیمهنامه نیز رعایت گردد. با توجه به اصل حسن نیت بیمهگذار میبایستی هنگام صدور بیمهنامه كلیه اطلاعاتی را كه از مورد بیمه دارد و به درستی و با حسن نیت كامل به بیمهگر اعلام نماید. در صورت تشدید خطر حین مدت اعتبار بیمهنامه نیز بیمهگذار بایستی مراتب را به اطلاع بیمهگر برساند همچنین هنگام وقوع خسارت بیمهگذار موطف است با حسن نیت كامل كلیه اطلاعات لازم برای رسیدگی خسارت را در اختیار بیمهگر قرار دهد.
طرفین قراردادبیمه
طرفین قرارداد بیمه عبارتند از:
1- بیمهگذار که خریدار بیمه است .
2- بیمهگر که فروشنده بیمه است، یعنی همان شرکت بیمه.
مزایای بیمه
بیمه، افزون بر رفع تشویش خاطر، دلهره ونگرانی ازحوادث زیان بار احتمالی آینده ، دارای خصلت تعاون و كمكبه همنوع است. آیا بیمهگذار میتواند اموال خود را همزمان براییک خطر به نفع خود نزد چند شرکت بیمه به قیمتروز بیمه کند ؟خیر. بیمه نباید موجب سود و منفعت بیمهگذار شود. البته بیمه مشترک نزد چند شرکت بیمه، بهطوری که مجموعارزشبیمهشده نزد همه شرکت ها از ارزش واقعی تجاوز نکند مجاز است. این اصل مخصوص بیمههای اموال و مسئولیت است و در بیمههای اشخاص میتوان چند بیمه نامه با سرمایههای دلخواه، خریداری کرد و ازمزایای آنها بهرهمند شد.
خریدار بیمه
کسانی که مالک یااستفاده کننده از اموال منقول و غیرمنقولباشند یا قانون مسئولیت خسارت وارده به اشخاص ثالث را برعهده داشته باشند، دارای نفع بیمهپذیر هستند و میتوانند آن را بیمهکنند.
تناوب خطرها به چه مفهوم است؟
خطر بیمهپذیر باید احتمالی و اتفاقی و درجه احتمال آن بین صفر و یک باشد. تناوب خطر به مفهوم آن است که خطر با شدت و ضعف مختلف در گذشته اتفاق افتاده و احتمال وقوع آن در آینده نیز وجود دارد. بیمهگر با استفاده از تجربه خسارتی گذشته میتواند بر اساس احتمالات، خطر را ارزیابی و حق بیمه را محاسبه کند. احتمالی بودن خطر مربوط به بیمهگذار است. بیمهگر با تکیه بر حساب احتمالات، نه تنها میتواند تعداد خسارتها بلکه میزان خسارتی را که در یک دوره باید بپردازد برآورده کند. تنها چیزی که برای بیمهگر قابل پیشبینی نیست این است که اگر از میان جامعه بیمهگذاران قرار است به ۵۰ مورد خسارت پرداخت شود، مشخص نیست که این ۵۰ مورد چه کسانی هستند.
اصل پراکنده بودن خطرهای بیمهشده
بیمهگر از نظر توان و قدرت مالی، محدودیت دارد لذا مبلغ معینی میتواند خسارت بپردازد و بههمین دلیل است که از ریسکهایی که قبول میکند بخشی را متناسب با توان مالی به حساب شرکت خود نگه میدارد و بقیه را از طریق تأمین پوشش اتکایی نزد بیمهگران اتکایی داخلی یا خارجی بیمه اتکایی میکند که به آن “توزیع جهانی ریسک̎ میگویند. حال اگر حادثهای رخ دهد (برای مثال، حوادث فاجعهآمیز که تعداد زیادی از موارد بیمهشده خسارت میبیند) بیمهگر باید خسارتهای متعددی پرداخت کند. بههمین دلیل، بیمهگر میزان سهم نگهداری خود را بر اساس تجمع یا تراکم خطر کنترل میکند. یعنی، اگر خطر بیمهشده تحقق پیدا کرد و تعداد زیادی از بیمهگذاران یک طبقه ریسک دچار خسارت شدند بیمهگر تا چه حد توان پرداخت خسارت دارد. بیمهگر با تکیه بر اصل کنترل تجمع ریسک، سعی میکند که ریسکهای بیمهشده در سطح جغرافیایی وسیعی پراکنده باشند تا بتواند از جمعآوری حق بیمه از نقاط جغرافیایی وسیع، خسارت وارده در یک منطقه جغرافیایی محدود را بپردازد. ضربالمثلی در این مورد هست که میگوید: ̎بیمهگر همه تخممرغهایش را در یک سبد قرار نمیدهد تا چنانچه سبد افتاد همه تخممرغها نشکند̎. در این ضربالمثل خطرهای بیمهشده به تخممرغ تشبیه شدهاند. برای مثال، اگر بیمهگر کالاهای بیمهشده در یک کشتی را بیمه کرده است، یک تجمع خطر است. میزان پذیرش ریسک و ظرفیت نگهداری بیمهگر در این کشتی باید به اندازهای باشد که قدرت و توان مالی شرکت بیمه اجازه میدهد. هنگامی که کالاهای بیمهشده یا حتی خود کشتی نزد بیمهگر واحد بیمهشده و متجاوز از ظرفیت پذیرش بیمهگر است باید فوراً قسمت اتکایی شرکت بیمه برای مازاد بر ظرفیت نگهداری، پوشش اتکایی لازم را تهیه کند. به همین علت، شرکتهای بیمه برای هر کشتی که کالای بیمهشده در آن دارند، برای کنترل تجمع خطر، کارت کشتی تهیه میکنند.
برای ثبت نام در دوره آموزشی مدیریت بیمه می توانید بر روی نام دوره با عنوان مدیریت بیمه کلیک کنید.