مقاله چگونه روی چرم نقاشی کنیم؟

با توجه به رشد روزافزون علم و آموزشهای کوتاه مدت، مرکز توسعه آموزشهای مجازی پارس با هدف بالا بردن سطح علمی و کمک به تحقق این امر مقاله چگونه روی چرم نقاشی کنیم؟ را طراحی و در دسترس علاقمندان قرار داده است .

چگونه روی چرم نقاشی کنیم؟
با وجود هفتاد سال قدمت هنر نقاشی روی چرم این هنر هنوز به ثبت نرسیده است هنر نقاشی روی چرم هنری است که تنها با دست انجام می گیرد. هنر نقاشی روی چرم در استان تهران دارای قدمت است و تنها صنعت بومی انسان…

تاریخچه چرم :
تاریخ چرم به طور کلی با پیشرفت بشر هماهنگ بوده است غارنشینان اولیه چرم را به صورت یکی از سرمایه های اولیه و با ارزش خود می دانستند زمانی که انسانها هنوز تمدن نداشتند چرم نقش مهمی در تاریخ بقاء داشت.
چنانکه از کتیبه داریوش در بیستون بر می آید: « وی متن فرمان خود را بروی اشیاء دیگر از جمله پوست آهو نقش زده و به کشورهای تابعه فرستاده است.»
چینی ها تا پیش از ساختن کاغذ، نوشته های خود را بیشتر به پوست، می نگاشته اند. در اوایل ظهور اسلام، اوراق قرآن مجید را بر پوست آهو کتابت کرده اند این شیوه حتی تا دو قرن پس از ظهور اسلام نیز ادامه داشته است.
پوست ها تا هنگامی که در سلامت بسر می برند بسیار مطلوب و انعطاف پذیرند. اما به محض اینکه در برابر عوامل جوی، محیطی، فیزیکی و بیولوژیکی آسیب ببیند، بخاطر ضعف در پایداری خیلی زود زوال پذیرند ولی اگر تحت شرایط خاص مثل دباغی کردن قرار گیرند حالت پایداری خواهند یافت و بر مقاومتشان افزوده می شود.
با توجه به شواهد موجود می توان ادعا کرد که در ازمنه خیلی دور، حتی از اواخر عصر یخ بندان روش های ساده ای برای ازدیاد نرمی پوستها و جلوگیری از گندیدن آنها متداول بوده است. (مانند دود دادن یا چرب کردن با روغن، جویدن و … )

هر چند که نمونه های واقعی متعلق به این دوران به علت کم دوام بودن پوست در زمینهای مرطوب بسیار نادرند، از طرفی دیگر در مقبره های خشک و ضد عفونی شده مصرفی نمونه های بسیاری از پوستهای متعلق به دوران ما قبل تاریخ بدست آمده است که همگی به علت خشکیدن ، ترد و شکننده شده و به همین جهت تعیین اینکه بصورت خام یا غیر خام بکار رفته اند مقدور نیست.
کاملاً روشن شده که مصریان قدیم اولین قومی بوده اند که از پوست به منظور تزیین یا موارد دیگر استفاده می کرده اند در مقابر مصری پوست های مرصع شده با ورقه های زر و همچنین طومارهای پوستی بدست آمده است این طومارها پس از تراشیدن و پاک کردن گوشت و چسبیده شده به پوست ،تهیه می شده و سطح نرم و خوشرنگی داشته و می توانسته اند بخوبی مرکب را به خود بگیرند.
 
دو روش استفاده اولیه پوست :
1- استفاده از آن هنگام شکار، به طوریکه خود را در پشت پوست قرار می دادند .
2- به عنوان پوششی در برابر سرما
در بسیاری از مکانهای ماقبل تاریخ در سراسر ایران از جمله غار بلت در منطقه دریای خزر در شمال ایران و تپه یحیی در جنوب کرمان سنگهای تراشیده شده کشف شد که برای تمیز کردن و آماده سازی پوست حیوانات بکار برده می شد، و هرگز روشن نشده که بشر اولیه چگونه روشی یافت که به وسیله آن روش توانست پوستهای سخت و قابل فساد حیوانات را به چرمی نرم و دباغی شده تبدیل کند.
انواع پوست معمولا به دو دسته تقسیم می شوند :
1- پوستهای سبک : مثل گوسفند-بز-آهو-سمور-بزغاله-روباه
2- پوستهای سنگین : مثل اسب-شتر-گاومیش-گوساله-زرافه
موارد استفاده از پوستهای سبک ( گوسفند ) :
تهیه چرم برای لباس-دمپایی-کالاهای سراجی نظیر کیف-کمربند-قلاده-لگام
تهیه جیر برای کیف ، تهیه آسترهای پشم دار و انواع پوستین .
موارد استفاده از پوستهای سنگین :
بیشتر جهت تهیه چرم برای ( تخته چرم یا تخته پوست )-رویه کفش-رویه مبلمان و انواع مصنوعات چرمی.
 
انواع پوست مورد مصرف در ایران :
بز و بزغاله- گوسفند-گاو و شتر
پوست سالم و مرغوب چگونه پوستی است ؟
پوست سالم ، پوستی است که به روش صحیح از حیوان جوانده و به روش صحیح دباغی شود و فاقد قسمتهای زائد و اضافی و سوراخ و جای زخم که در زمان حیات حیوان باقیمانده و التیام یافته است ، باشد .
در مورد پوست های سبک ، پوست را در محفظه های مخصوص به مواد چرب کننده آغشته می کردند و با پا لگدمال می کردند تا روغن کاملا جذب پوست شود باعث نرمی و لطافت پوست شود. بعد از این مرحله بوسیله چاقوهای ویژه ای مرحله گوشت گیری از سطح داخل پوست انجام می گرفت .
در قرن 17-18-19 میلادی پوست را با رنگهای طبیعی نظیر (بُغم-بنفش-سماغ)و سایر مواد معدنی نظیر( زنگار-شنجرف-زاج سفید-زاج سیاه ) به رنگهای مشکی و قهوه ای درمی آورند .
در حدود 1500سال پیش از میلاد ایرانیان پوستهای بلند و بدون آستین می پوشیدند که تازیر زانوهایشان می رسید به احتمال زیاد مردم ثروتمند آن زمان از پوست یوزپلنگ و مردم فقیر از پوست گوسفند استفاده می کردند تا قبل از مادها و حتی خود مادها ، لباسهایشان همینطور بود و رسم انداختن پوست روی شانه تا امروز در بین چوپانان کوهستان آذربایجان رواج دارد .
در فاصله سالهای 224 تا 650 بعد از میلاد مسیح دباغان و پوست اندازان تشکیل یک مجموعه ای بنام سندیکا را دادند که افراد این مجموعه جزء طبقه پیشه وران محسوب می شوند و پرداخت پوست یکی از مشاغل مهم آنزمان بوده است و جزء حرفه هایی بود که از پدر به پسر و از استاد به شاگرد انتقال می یافت و سعی می کردند تا بیگانگان به اسرار رموز آنها پی نبرند.
ابزار کار نقاشی روی چرم : قلم مو جهت رنگ آمیزی طرح-راپید-کاتر-خط کش-قلم موپهن جهت چسب زدن-اره
مواد اولیه نقاشی روی چرم : رنگ پودری-الکل( حلال رنگ )-رزین-ورنی-چرم-چسب
روش چرم کشی :
ابتدا فیبر را به اندازه مورد نظر بریده و یک طرف فیبر را چسب می زنیم و بر روی آن ابر نیم سانتی قرار می دهیم. ابر زیر را به اندازه فیبر می بریم . سپس با قیچی اطراف آن را پیرایش می کنیم ، تا زمانیکه چرم بر روی ابر کشیده می شود، با شیب ملایمی به پشت فیبر بچسبد .
چرم را به هر اندازه که مورد نظر باشد 5/1 سانت از اطراف اضافه می بریم ، سپس پشت فیبری که قبلا روی آن را ابر چسبانیده بودیم با قلم موی پهن چسب می زنیم ، و فیبر را به پشت گذاشته چرم را از یک طرف به آن می چسبانیم سپس چرم را کشیده به قسمت بالای فیبر می چسبانیم .
انتقال طرح بر روی چرم :
ابتدا یک کاغذ کاربن به پشت کاغذ اولیه که طرح بر روی آن می باشد می چسبانیم و طرح را مجددا از روی تمام خطوط با خودکار می کشیم حال طرح به قسمت پشت کاغذ انتقال یافته و آماده انتقال بر روی چرم می باشد .
پس از اینکه طرح توسط کاربن به پشت کاغذ انتقال یافت کاغذ را بر روی چرم گذاشته و با هر وسیله ای که می شود بر روی کاغذ فشار وارد می کنیم مثل دسته قیچی یا هر چیز دیگر روی تمام خطوط را به صورت یکنواخت مالش می دهیم تا طرح بر روی چرم منتقل شود .
طرحی که بر روی چرم منتقل شده ، بسیار کم رنگ می باشد ، باید حتما قلم گیری شود تا طرح زیباتر جلوه کند،اینکار را با قلم مو یا با راپید انجام می دهیم .

رنگ آمیزی طرح :
برای رنگ آمیزی طرح رنگ های پودری موجود را در الکل حل کرده و در شیشه های کوچکی می ریزیم، پس از آن طرح را رنگ آمیزی می کنیم. اگر تابلو احتیاج به خطاطی داشته باشد پس از اتمام مراحل نقاشی خط مورد نظر را با قلم و مرکب معمولی روی تابلو می نویسند.
در کارگاه هایی که به صورت تولید انبوه نقاشی می کنند، اکثراً زمانی که رنگ آمیزی در وسط تابلو تمام می شود اطراف آن را با یک رنگ تیره به وسیله دستگاهی بنام پیستوله که رنگ را بصورت پودر بر روی تابلو پخش می کند، زده می شود و معمولاً از چهار طرف به سمت داخل رنگ را می باشند، به نحوی که ایجاد خط با زمینه نشود و اطراف کار تیره تر و هرچه به سمت داخل نزدیک می شویم زمینه روشنتر می شود، تا زمانی که در زمینه محو شود. برای استحکام بیشتر تابلو، محلول رزین و ورونی برروی تابلو با دستگاه پیستوله زده می شود.
( رزین محلولی است بی رنگ و مانند روغن جلاکمی براق )
پس از اتمام کار برای دوام بیشتر تابلو محلول ورنی به آن زده می شود. (ورنی ماده ایست مانند روغن جلا که بصورت آماده در بازار موجود می باشد.)

انواع رنگها :
رنگها، معمولاً به دو دسته تقسیم می شوند: 1-رنگهای اصلی 2- رنگهای فرعی رنگهای اصلی شامل: زرد-آبی-قرمز
رنگهای فرعی شامل: سبز- بنفش-نارنجی که ازترکیب رنگهای اصلی بدست می آید . از ترکیب رنگهای اصلی با رنگهای فرعی رنگهای زیر بدست می آید:
(سبز زرد- سبز آبی ) ( بنفش قرمز – بنفش آبی ) ( نارنجی زرد – نارنجی قرمز )
ترکیب سه رنگ اصلی با هم رنگ خاکستری را تشکیل می دهد که به این ترکیب، ترکیب کاهشی می گویند.
ترکیب نورهای رنگی با هم نور سفید را تشکیل می دهد که به این ترکیب، ترکیب افزایشی گویند.
رنگدانه یا پیگمنتها شامل : رنگ روغن- گواش-آبرنگ- پاستل-مداد رنگی و… می باشد.
از دیدگاه روانشناسان رنگها به دو دسته تقسیم می شوند .
1-رنگهای سرد مثل: آبی-سبز – سبز روشن- سبز زمردی- آبی آسمانی- آبی تیره -آبی لاجوردی- بنفش آبی
2- رنگهای گرم مثل: قرمز سرخابی- قرمز رناسی- قرمز معمولی- نارنجی زرد و سبز مایل به زرد – بنفش قرمز- نارنجی قرمز
سه رنگ سفید -خاکستری- مشکی را رنگهای خنثی گویند.
رنگهای متضاد: رنگهایی هستند که از یک خانواده رنگی نمی باشند مثل: قرمز-آبی
هارمونی: ترکیب رنگهای مختلف که از یک خانواده رنگی می باشند مثل: نارنجی-قرمز
(تنالینه) رنگمایه: درجات مختلف تیرگی و روشنایی یک رنگ را تونالیته گویند یا به عبارت دیگر عبور از یک رنگ گرم تیره به یک رنگ گرم روشن و بر عکس از یک رنگ سرد تیره به یک رنگ سرد روشن را نیز تونالیته می گویند. (مانند قرمز تیره به قرمز روشن یا آبی تیره به آبی روشن)
والور یا ارزش رنگی: به تونهای چند رنگ مختلف گفته می شود یا به پیوندی اطلاق می شود که ما بین درجات تیرگی و روشنایی 2 یا چند رنگ وجود دارد.
واریاسیون : به پرده های رنگی مختلف از یک رنگ را گویند.
بشر اولیه به احتمال زیاد اول پوستها را به وسیله پیه و مغز حیوانات نرم کرده و موها و چشمها را با سنگهای تراشیده شده از روی پوست بر می داشتند و برای راحتتر انجام دادن این کار پوستها را به تنه درخت آویزان می کردند شاید این روشی بوده که بشر اولیه بوسیله آن توانست پوستهای سخت و قابل فساد حیوانات را به چرمی نرم و دباغی شده تبدیل کند.
در سرزمینهای امپراطوری ایران باستان حداقل 5 هزار سال پیش، روشهای کاملی برای ساخت چرم بکار می رفته که از آن زمان تا به امروز در اصل روش تغییرات جزئی داده شده است قبل از اینکه استفاده از ظروف گلی عمومیت پیدا کند، از پوست به عنوان قالبی برای شکل دادن به گل استفاده می شد. در گذشته های دور دیگهای چرمی بود که برای درست کردن غذا سنگها را داغ می کردند و داخل دیگ می گذاشتند.
با وجود هفتاد سال قدمت هنر نقاشی روی چرم این هنر هنوز به ثبت نرسیده است هنر نقاشی روی چرم هنری است که تنها با دست انجام می گیرد.
هنر نقاشی روی چرم در استان تهران دارای قدمت است و تنها صنعت بومی انسان تهران است، که از دوره قاجاریه در تهران رواج یافته .
تهران مهمترین مرکز تولید محصولات چرمی است و کارگاههایی ارزشمند در زمینه محصولات چرمی و نقاشی روی چرم خطاطی و حکاکی روی چرم با استفاده
از چرم های سبک مثل گوسفند و بومی پردازند.
در زنجان بیشتر نقوش نقاشی روی چرم سنتی و زینتی است.
در زمینه تولید فرآورده های پوستی شهرهایی مثل مشهد، شاندیز، بجنورد، قوچان ، نیروان ،خراسان و اصفهان مشهورند.
انواع پوست مورد مصرف در ایران:
پوست بز : پوست بز به دلیل مجعد بودن و کوتاهی الیاف و چون اکثراً دارای موهای زبر و بدون خز واقعی است در حال حاضر از بازار مناسبتری برخوردار است. در تمام مناطق آسیا بویژه هند و ایران، پاکستان، چین و کشورهای آفریقای غربی بز فراوان یافت می شود.
نژادهای چین و آفریقای غربی و هند از نظر کیفیت شهرت بیشتری دارند.
« پوست قَره گل » معروفترین پوست ایران است. رنگ آن خاکستری و دارای شفافیت خاصی است این پوست بنام« کبودشیراز» معروف است.
در منطقه شمال غرب خراسان در گذشته مهمترین مرکز تهیه چرم و پوست ایران به شمار می آمد در حال حاضر گروه کمتری از ترکمنان و سایر مردم بومی به پرورش گوسفند مشغول هستند.
« مهمترین نژاد گوسفند » قره گل- مشکی کبود یا خاکستری که در ردیف بهترین پوستهای بره دنیا قرار گرفته است پرورش این بره بسیار رایج است.
«پرورش گوسفند و استفاده از پوست آن در ایران»
از گذشته های دور پرورش گوسفند و بز رواج داشته و صرف نظر از گوسفندان نژاد « قره گل » گوسفندان نژاد «بلوچ آذربایجان» و سایر نژادها در ایران نگهداری می شد، که بخش حاصله از پوست آنان برای تهیه انواع پوستها بکار می رفت و بخش دیگر به صورت « سالامبوریا» (آماده کردن پوست برای دباغی) ساخته و جذب بازارهای خارجی می شد.
پوست گاو: در ایران نژادهای مختلف گاو نگهداری می شود رنگ و نوع پوست آنها نسبت به نژاد و محل زیست متغیر است و پوست آن بیشتر به مصرف دکور- تزئینات و تخته پوست تزئینی می رسد. در بخشهایی از قوچان- درگز- شاندیز ، تولید نوعی پوستین از نوع پوست گاو و گاومیش بنا به سفارش مشتریان رواج دارد.
پوست شتر: با توجه به عدم مصرف گوشت شتر در ایران و به خاطر پرورش و نگهداری این حیوان در مناطق خشک بیشتر از این حیوان به منظور حمل و نقل استفاده می کنند به همین دلیل تولید پوست شتر در ایران چندان چشمگیر نسیت.
معمولاً در مناطق غیر شهری به مصرف دوخت پوستهای کم بها و رویه زیر اندازها می رسد.
در مورد پوستهایی مانند پوست آهو – خرگوش-گوزن و … در مناطقی که محل زیست این حیوانات است بنابه سفارش مشتریان و شکارچیان توسط دباغان شهری انجام می گیرد.
پوست سالم و مرغوب:
اولین مشکلی که استفاده از پوست برای انسانها وجود داشته است پوسیدگی و فساد پوست تازه در برابر هوای تازه به خاطر نفوذ باکتریها و میکروبها و تجزیه پروتئین موجود در پوست است که به سرعت به وجود می آید و در صورت خشک کردن پوست در برابر آفتاب یا آتش حالتی خشک و شکننده به خود می گیرد و غیر قابل مصرف می شود پس به جرات می توان گفت که دباغی پوست همزمان با استفاده از پوست بوجود آمده و رشد کرده است.
از سال 1593 دباغی بازاج سفید جای خود را به روغن داده بدین ترتیب که پوست را در قالبهای مخصوص می کشیدند و قسمت گوشتی پوست را چندین بار به محلول زاج سفید و نمک و روغن آغشته می کردند.
نگهداری چرم:
پوست چندان با دوام نیست زیرا در معرض عوامل بیولوژیک قرار می گیرد و در برابر رطوبت محیط خود نیز حساس است اما روشهای گوناگونی برای نگهداری چرم وجود دارد مثل زدن مواد اضافی به پوست- دباغی پوست و تبدیل آن به چرم، می توان تا حدودی این معایب را ار بین برد ولی معایب ذاتی پوست با این روشها کاملاً از بین نمی رود (معایب ذاتی پوست مثل زخم و غده قدیمی است ).
اشیاء قدیمی یا موزه ای که از چرم ساخته شده اند و یا در ترکیب آنها چرم بکار رفته در معرض حمله عوامل بیولوژیک قرار می گیرند و در برابر درجه رطوبت محیط خود حساس هستند اگر رطوبت نسبی از 68 درصد بیشتر باشد باعث لک شدن چرم و لطمه دیدن آن می شود در مناطق گرمسیر اقدامات احتیاطی ویژه ای جهت حفاظت اشیاء چرمی در برابر حمله حشرات ضروری است.
در حال حاضر ترکیبات حشره کش بسیار موثر تجاری وجود دارد که البته قبل از استفاده از این حشره کشها باید آنها را مورد آزمایش قرار داد تا معلوم شود که چرم را لک نمی کند و هیچ ضرر دیگری ندارد.
وقتی چرم به مدت طولانی در هوای خشک و هوایی که رطوبت آن از 40 درصد کمتر است بماند، خشک می شود و انعطاف و نرمی خود را از دست می دهد و سخت و شکننده می شود و در موارد خاص لازم است چرم ترمیم شود تا انعطاف خود را بدست آورد.
تابلوهای نقاشی روی چرم نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد زیرا عمر مفید خود را از دست می دهد.
از آنجا که پوست تا پیش از پوسیدن نوشته بر آن دوام می یافته، بهترین ماده برای کتابت تا قبل از اختراع کاغذ بوده است در ایران پوست گاومیش ،گاو و گوساله مورد استفاده قرار می گرفته است.

دباغی با زاج:
احتمالاً بادوام ترین ماده مخصوص پوشش کتاب که شناخته شده در پوست های زاج شده هستند این پوست ها را به منظور حفاظت در محلولی از زاج و نمک قرار می داده اند.
حاصل کار ماده ای سفید، بادوام، قابل انعطاف و چرم مانند است که کاملاً برای مهرکوبی و درست کردن جلدهای ضربی مناسب است.
در حال حاضر کتابهای بسیاری که با این نوع پوست جلد شده اند حتی پس از گذشت صدها سال در شرایط خوبی در کتابخانه موجودند.
دباغی بازاج، اولین کوشش انسان برای استفاده از مواد معدنی در کار دباغی است و شامل خرد کردن تخته پوست در محلولی از سولفات مضاعف پتاس و آلومینیوم در دمای بین 20 تا 30 درجه سانتی گراد است زاج ترکیب دو گانه ای از سولفات های آلومینیوم و پتاس است که در خاورمیانه بسیار یافت می شود.
دباغان بابلی از سال 800 ق.م بازاج آشنا شده اند. که هنوز در دنیای عرب و بخش هایی از آفریقا متداول است. تهیه چرم نرم و سفید با این مواد را زاجی می خوانده اند تا از انواع دیگر دباغی چرم های بسیار مقاوم در مقابل آب و خواص فنی گوناگون دباغی متمایز شود.
بنابر اهمیت استفاده از پوست و ایجاد مقاومت بیشتر آن در برابر عوامل مخرب بیرونی به تدریج پوست خام از طریق دباغی کردن به چرم تبدیل شده است.

دباغی گیاهی:
دباغی گیاهی در اکثر مناطق جهان عرب هنوز به شیوه سنتی متداول است روش کار عبارت است از کاربرد برگ، پوست، تنه و ریشه درختانی که دارای تانن (ماده دباغی) می باشند که با آب، درون مخزن و یا گودالی در زمین قرار می گیرند و پوست حیوان در نتیجه تماس با این مواد گیاهی خود، نرم و به چرم مبدل می شود.
سابقه این گونه دباغی دست کم به چهار هزار سال قبل می رسد که در متون مصری و بابلی از آن یاد شده است و بعد ها نویسندگانی چون بقراط و پلینی اشارات مکرری به کاربرد مازو برای دباغی کرده اند.
چرم (پوست دباغی شده ) تا سده اخیر در نوشتن، نقاشی و یا پوشش کتب استفاده می شده است هزاران سال پیش دباغان پوست حیوانات را با مواد گیاهی و با خیساندن آنها در عصاره پوست بوته ها و درختانی مانند بلوط، سماق و یا شوکران ، دباغی می کرده اند. مواد شیمیایی موجود در عصاره پوست این بوته ها و درختان (تانن – tannin ) با بافت های پروتئینی پوست ترکیب شده در فرمول پروتئین جانشین آب می گردد.
این ترکیب شیمیایی موجب می شود که چرم دباغی شده بسیار بادوام و انعطاف پذیر گردد. چرم با طی مراحلی چون: شستن پوست و زدودن پشم و گوشت روی آن، خیساندن پوست در عصاره گیاهان (تانن) و بالاخره خشک کردن و رنگ کردن و واکس زدن، در واقع در برابر عوامل مختلف مخرب مثل: محیط، رطوبت ، نور، اسیدها و مواد فاسد کننده، بسیار مقاوم می شود علت مقاوم بودن چرم ها ذخیره شدن نمک های آلی محلول در آب که در مراحل دباغی در پوست جمع می شود .
این نمک ها « نان تن » (Non-tan) نامیده می شوند و در مقابل آلودگی ها مقاوم هستند.
متداول ترین چرم های مورد استفاده در کتابت،کتاب آرایی و تجلید عبارتند:
چرم گاو – چرم گوساله ( فالو یا شورو- chevrean )
چرم بز (تیاج ) – و چرم گوسفند ( میشن – mis-an )
طبق اسناد و مدارک رسیده در 330 تا 550 سال پیش از میلاد مسیح لباس و زره ایرانیان از چرم و پوست بوده است.
پس از ظهور اسلام ، پوست ایران در تمام کشورهای اسلامی شهرت داشت و مهمترین مرکز پوست در آن زمان ماوراءالنهر و شهرهای بزرگ آن نظیر طوس -بخارا -نیشابور- مرو و سایر شهرهای شمال شرق ایران بوده است.
علاوه بر پوست حیوانات اهلی از پوست آهو- گوزن و سایر حیوانات شکاری استفاده می کردند و در بین عشایر و ترکمهای ایران روش کار همان است که از صدها سال پیش از پدرانشان به ارث بردند.
استفاده از چرم ارزمان انسان های نخستین رواج داشته هنگامیکه انسان اولیه پی برد برای محافظت از پاهای خود در مقابل سنگ و خار و خاشاک تکه پوستی سخت به دور آن پیچید و یا هنگامیکه وی، پی برد آب را در مشک نگهداری نماید.
قبایل اولیه از چرم ، چادر، بستر، زیر انداز، زره، افسار و کفش می ساختند.
اشیاء پیدا شده در مصر باستان متعلق به 3500 سال پیش گواه آن است که چرم با طلا و عاج های قیمتی مزین می شده است.
در زمان حضرت موسی مصریها چرم را برای ساختن دمپایی بکار می بردند ولی بعلت کمیاب و کم ارزش بودن تنها فرعونها از آن استفاده می بردند.
استان همدان به لحاظ داشتن مراکز دامپروری در مناطق روستایی و شرایط آب و هوایی مناسب و پرورش انواع دام، از قدیم الایام در زمینه مصنوعات چرمی و مخصوصاً از نوع چرم گاو از شهرت خاصی برخوردار بوده.
محصولاتی که می توان بر روی آن نقاشی روی چرم انجام داد عبارتند از : (قاب آینه- جاسوئیچی چرمی- کیف چرمی- کیف دستی اداری- کمربند چرمی و… ) و هر چیزی که در ساختار کلی آن چرم بکار رفته باشد.
مقاله چگونه روی چرم نقاشی کنیم؟  توسط کارشناسان واحد تحقیق و توسعه مرکز آموزش مجازی پارس تدوین گردیده است .
چگونه روی چرم نقاشی کنیم؟
منبع: بیتوته