مقاله آشنایی با اصول تئوری تزریقات و پانسمان
مقاله آشنایی با اصول تئوری تزریقات و پانسمان
مقاله ای که در زیر مطالعه میکنید با عنوان آشنایی با اصول تئوری تزریقات و پانسمان از مرکز آموزش مجازی پارس گردآوری و ارائه شده است.
اصول تئوری تزریقات
دانستن كمك‌های اولیه به منظور كمك به آسیب‌دیدگان ناشی از حوادثی نظیر زلزله، سقوط از كوه و تصادفات ضروری است.
زمان وقوع تصادف، بروز زلزله و سقوط از كوه و حوادثی نظیر نزاع شدید، تنها افرادی می‌توانند بلافاصله به امداد فرد مصدوم بپردازند كه در نزدیكی وی قرار دارند. در بسیاری از موارد حادثه آن‌قدر سریع اتفاق می‌افتد و میزان صدمه و جراحت به حدی است كه باید بلافاصله به فرد مصدوم كمك كرد یا لااقل تلاش كرد از خونریزی‌های ناشی از مصدومیت فرد آسیب‌دیده تاحد زیادی كاسته شود. در بسیاری از موارد حتی ما در مقام افراد عادی نمی‌دانیم چطور باید یك بیماری را كه دچار سكته شده یا ستون فقرات وی در یك تصادف شدید آسیب دیده به كنار خیابان منتقل كنیم تا آمبولانس سر برسد؛ بعضاٌ نیز پیش می‌آید كه با یك نفس مصنوعی ساده فرد مصدوم از مرگ رهایی می‌یابد. شخص كمك‌دهنده نیازی به داشتن اطلاعات پزشكی یا پرستاری ندارد. همه افراد می‌توانند با آموختن اصول كمك‌های اولیه و انجام كمك صحیح و به‌موقع، چه بسا باعث جلوگیری از مرگ حتمی مصدومین یا شدت یافتن عوارض مختلف شوند.
عدم‌آگاهی ما در مواقعی كه نیاز به كمك‌های اولیه است ممكن است به‌دلیل مرگ فرد مصدوم در محل حادثه پشیمانی به بار بیاورد؛ علاوه بر این حس نوع‌دوستی می‌تواند و باید مارا ترغیب به یاد‌گیری مبانی كمك‌های اولیه كند. تجویز موثر و ایمن داروها نیازمند دانش در زمینه¬های مختلف از جمله دانش تئوری و بالینی تجویز دارو، دانش داروشناسی و توانایی محاسبه بالینی داروها می باشد. علاوه بر آن باید اطلاعاتی در رابطه با تشخیص بیماری، سن و وضعیت عمومی بیمار داشته باشد. برای اطمینان از تجویز دارو با روش استاندارد باید شش اصل اساسی زیر كاملا رعایت شود:
1-داروی تجویز صحیح
2- دوز صحیح
3- مددجوی صحیح
4- روش صحیح
5- زمان صحیح
6- مستند كردن داروهای تجویز شده
تزریق
تَزریق در پزشکی به معنی روشی جهت وارد کردن داروهای مایع (آمپول) یا واکسن به داخل بدن با استفاده از سرنگ و سرسوزن تیز است. عمل تزریق بجز سرنگ با وسایل دیگری همچون جت اینجکتور (اسپری زیر پوست بدون سوزن) نیز انجام می‌شود.
محلول تزریقی شکل مایع دارویی عاری از میکروب است که به وسیلهٔ سوزن به بدن انسان یا حیوان وارد می‌شود. تزریق جامد، گونه‌ای از تزریق است که پس از حل کردن ماده جامد دارویی در آب تزریقی درست می‌شود. تزریق‌ها به صورت نامیزه و سوسپانسیون هم وجود دارد.
تزریقات در اورژانس
تزریقات یكی از روشهای شایع در تجویز دارو ها و مشتقات دارویی می باشد.
وارد ﻛﺮدن دارو از ایﻦ راه ﻓﻮایﺪ زیﺎدی دارد. وﻟی اﮔﺮ ﺑﻮﺳیﻠﻪ ﺷﺨﺺ ﻏیﺮ ﻣﻄﻠﻊ و ﻏیﺮﻣﺠﺎزاﻧﺠﺎم ﺑﺸﻮدﺧﻄﺮات زیﺎدی ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑیﻤﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﺷﺨﺼی ﻛﻪ دارو را ﺗﺰریﻖ ﻣی ﻛﻨﺪ ﺑﺎیﺪ ﺑﺎ وﺳﺎیﻞ آن یﻌﻨی ﺳﺮﻧﮓ و ﺳﻮزن و ﻃﺮزاﺳﺘﺮیﻞ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ آﺷﻨﺎیی ﻛﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ وﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎی ﺗﺰریﻘی و ﻧﻮع دارو را ﺧﻮب ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﻃﻮری ﺗﺰریﻖ ﻛﻨﺪﻛﻪ ﺑیﻤﺎر ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﻮد و ﻫﻤﭽﻨیﻦ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎی داروﻫﺎ را ﻧیﺰ ﺑﺪاﻧﺪ. در ﺗﺠﻮیﺰ داروﻫﺎی ﺗﺰریﻘی ﺑﻪ ویﮋه داﺧﻞ وریﺪی، اﺻﻞ ﻣﻘﺪار ﺻﺤیﺢ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﻔﻮزیﻮن دارو از اﻫﻤیﺖ زیﺎدی ﺑﺮﺧﻮردار ﻣی ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎیﺪ ﻏﻠﻈﺖ و ﺳﺮﻋﺖ اﻧﻔﻮزیﻮن آن ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد. یﻜی از اﺻﻮﻟی ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺠﻮیﺰ ﺻﺤیﺢ دارو ﺑﺎیﺪ رﻋﺎیﺖ ﻛﺮد، ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت دارویی ﻣی ﺑﺎﺷﺪ.
اﺑﺰار ﺗﺰریق
ﺳﺮﻧﮓ ﻫﺎ:
ﺳﺮﻧﮓ وﺳیﻠﻪ ای ﺑﺮای ﺗﺰریﻖ ﻣﺎیﻌﺎت ﺑﻪ ﺑﺪن و ﻛﺸیﺪن ﻣﺎیﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺑﺪن ﻣی ﺑﺎﺷﺪ. ﺳﺮﻧﮓ ﻫﺎ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ دارﻧﺪ یﺎ از ﺟﻨﺲ ﺷیﺸﻪ ای یﺎ ﭘﻼﺳﺘیﻜی و یﺎ از ﻓﻠﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻫﺮ ﺳﺮﻧﮓ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺪرج اﺳﺖﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ آن ﺳﻮزن وﺻﻞ ﻣی ﺷﻮد و یﻚ ﭘیﺴﺘﻮن دارد ﻛﻪ ﺑﺪاﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﻣی رود. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺮ ﺳﺮﻧﮕﻬﺎ یﻚ اﻧﺪازه و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﻮزﻧی ﺑﻪ آن وﺻﻞ ﻣی ﺷﻮد ﭘیﺴﺘﻮن داﺧﻞ ﺳﺮﻧﮓ ﺑﺮاﺣﺘی داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣی ﻛﻨﺪ و در ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺸیﺪن ﭘیﺴﺘﻮن ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻫﻮا و ﻣﺎیﻌﺎت ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﺮﻧﮓ ﻛﺸیﺪه ﻣی ﺷﻮد و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﻓﺸﺎر داده ﺷﻮد ﻫﻮا و یﺎ ﻣﺎیﻊ ﺧﺎرج ﻣی ﮔﺮدد.
ﺳﻮزن در اﻧﺪازه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد دارد و ﺷﺎﻣﻞ یﻚ ﺳﺎﻗﻪ و یﻚ دﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﮓ وﺻﻞ ﻣی ﺷﻮد . ﻧﻮك ﺳﻮزن ﺑﻄﻮر ﻣﻮرب ﺑﺮیﺪه ﺷﺪه ﻛﻪ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ آن را آﺳﺎن ﻣی ﻛﻨﺪ. ﻫﺮﭼﻪ ﺷﻤﺎره ﺳﻮزن ﺑیﺸﺘﺮ ﺷﻮد از ﻗﻄﺮ ﺳﻮزن ﻛﻢ ﻣی ﺷﻮد ﻣﺜﻼ ﺳﻮزن ﺷﻤﺎره 23ﻧﺎزﻛﺘﺮ از ﺳﻮزن ﺷﻤﺎره 20 اﺳﺖ.
در بیشتر بیمارستانها از سرنگ‌های Disposuble «پلاستیکی یکبار مصرف»استفاده می‌شود. سرنگ‌های پلاستیکی یکبار مصرف ارزان بوده و پیستون آنها بخوبی قابل کنترل است. سرنگ‌های شیشه‌ای گرانتر هستند و قبل از مصرف باید استریل شوند.
پرستار محلول را بوسیله آسپیره کردن داخل سرنگ می‌کند . به این صورت که پیستون را بطرف بیرون کشید در حالی که سوزن متصل به آن داخل محلول مورد نظر است. در موقع کشیدن محلول مورد نظر پرستار باید سرنگ را طوری دردست بگیرد که قسمت خارجی سرنگ و دسته پیستون در دست او باشد .
برای رعایت استریلیته پرستار باید از هرگونه برخورد احتمالی نوک سرنگ به سوزن یا قسمت داخلی سرنگ و تنه پیستون با هر نوع جسم غیر استریل جلوگیری کند.
تزریقات و پانسمان
سرنگ ها در اندازه‌های مختلف که ظرفیت‌های 1سی سی تا5 سی سی رادارند. استفاده از سرنگ های بزرگتر از 5سی سی غیر متداول تر است. سرنگ‌های 2تا3 میلی لیتری برای تزریق عضلانی وزیر جلدی مورد نیاز است. سرنگ‌های بزرگتر موجب ناراحتی بیمار میگردد.
میکرودرپ برای تزریق مثلا پنی سیلین کریستال بکار برده می‌شود و بجای آن در سرنگها20سی سی تا50سی سی استفاده می‌شود.
سرنگ‌های هیپودرمیک 5/2تا3 میلی لیتری معمولا بصورت بسته بندی با سوزن متصل به آن موجود هستند گاهی اوقات ممکن است پرستار بر حسب احتیاج شماره سوزن را عوض کند. سرنگ‌های هیپودرمیک دو نوع مقیاس اندازه گیری در طول سرنگ دارند. یکی از این مقیاس‌ها بر حسب «minims» و دیگری بر حسب میلی لیتر است. هر میلی لیتر نیز به ده قسمت تقسیم می‌شود.
سرنگ‌های انسولین یک میلی لیتر را در خود جای می‌دهند و به واحدهایی درجه بندی می‌شوند بیشتر سرنگ‌های انسولین صد واحدی «100ـU» هستند که برای استفاده از صد واحد انسولین هستند. هر میلی لیتر از محلول محتوی 100واحد انسولین است.
همین طور سرنگ‌های 40 واحدی «40ـ U» و «80ـU» برای انسولین ها با این غلظت‌ها وجود دارد.
پانسمان
زخم
زخم عبارت است از گسیختگی قسمتی از بافت های بدن که باعث اختلال در سیستم تغذیه ای آن ناحیه می گردد .
مداخلات اورژانس در زخم های حاد بر اساس 2 اصل مهم صورت می گیرد:
1) کاهش احتمال عفونت
2) برقراری وضعیت ایده آل برای ترمیم زخم
پیش از هر اقدامی موارد زیر باید مشخص شود:
1- نوع صدمه
2- چگونگی ایجاد زخم
3- محل زخم
4- وضعیت و محدوده زخم
5 – سن بیمار
6- شغل بیمار
7- وضعیت جسمی و سابقه بیماری های حاد ومزمن
8- زمان ایجاد صدمه
اصول استفاده از پانسمان‌ها
▪ هنگام استفاده از پانسمان، باید چند اصل را رعایت کنید. این اصول به شما امکان می‌دهند که پانسمان‌ها را به‌طرز صحیح به کار ببرید؛ همچنین مصدوم و شما را در برابر عفونت محافظت می‌کنند (مبحث « روش‌هایی برای پیشگیری از عفونت متقاطع » را ببینید).
▪ قبل از دست زدن به هر نوع پانسمان (غیر از چسب زخم)، در صورت امکان، همیشه دستکش‌های یکبار مصرف بپوشید.
▪ همیشه از پانسمانی استفاده کنید که برای پوشاندن زخم به قدر کافی بزرگ است و می‌تواند بیشتر از لبه‌های زخم را هم پوشش دهد.
▪ لبه‌های پانسمان را بگیرید و انگشتان خود را کاملاً از محلی که در تماس با زخم خواهد بود، دور نگه دارید. مطمئن شوید که پانسمان برای پوشاندن زخم به اندازه کافی بزرگ است.
▪ پانسمان را مستقیماً بر روی زخم قرار بدهید؛ هرگز آن را از کنار به روی زخم نکشید.
▪ پانسمانی را که از محل خارج شده است بردارید و در جای خودش قرار دهید.
▪ اگر تنها یک پانسمان استریل در اختیار دارید، این پانسمان را برای پوشاندن زخم به کار ببرید و سایر پارچه‌های تمیز را روی آن قرار دهید.
▪ اگر خون به داخل پانسمان نشت کرده، پانسمان را برندارید؛ در عوض، یک پانسمان دیگر روی آن بگذارید. اگر خون به داخل پانسمان دوم هم نشت کرد، هر دو پانسمان را کاملاً بردارید و با گذاشتن یک پانسمان تازه به جای آنها، محل خونریزی را تحت فشار قرار دهید.
▪ پس از مداوای زخم، دستکش‌ها، پانسمان‌های مصرف شده و وسایل آلوده را در داخل یک کیسه پلاستیکی مناسب بریزید. همیشه تا زمانی که کارتان با مواد آلوده تمام نشده است، دستکش‌های یکبار مصرف را خارج نکنید.
● پانسمان‌های استریل
این نوع پانسمان، از یک لایه پانسمان متصل به یک باند رولی تشکیل شده است. این لایه پانسمان از یک قطعه گاز که زیر آن یک لایه پنبه قرار گرفته، تشکیل شده است. پانسمان‌های استریل به صورت تکی و در اندازه‌های مختلف فروخته می‌شود و برای پیشگیری از آلودگی، در پوشش‌های محافظ پیچیده شده است اگر چسب روی پوشش این پانسمان‌ها باز شده باشد، پانسمان دیگر استریل نیست.
▪ احتیاط!
ـ پانسمانی را که از محل خارج شده بردارید و یک پانسمان جدید به جای آن قرار بدهید.
ـ اگر خونریزی به داخل پانسمان نفوذ کرد، یک پانسمان دیگر روی اولی قرار بدهید. اگر خون به درون پانسمان دوم هم نشت کرد، هر دو پانسمان را بردارید و یک پانسمان تازه به جای آنها بگذارید.
ـ مراقب باشید که خونرسانی پایین‌تر از محل پانسمان را مختل نکنید.
ـ چسب روی پوشش را باز کرده، پوشش را کنار بزنید. باند را از حالت پیچیده باز کنید و مراقب باشید که رول رها نشود و به لایه پانسمان دست نزنید.
ـ با گرفتن دو طرف باند، لایه پانسمانی را باز کنید و آن را مستقیماً روی زخم قرار دهید.
ـ انتهای کوتاه (دم) باند را یک بار به دور اندام و پانسمان بچرخانید تا آن را محکم کنید.
ـ انتهای دیگر (سر) باند را به دور اندام بچرخانید تا تمام لایه پانسمان را بپوشانید. دم باند را به حال آویزان قرار دهید.
ـ برای مستحکم کردن باند، دو انتهای آن را گره بزنید. گره را مستقیماً روی لایه پانسمان ایجاد کنید تا فشار پایداری روی زخم اعمال شود.
ـ پس از محکم کردن باند، گردش خون را در قسمت‌های پایین کنترل کنید. اگر باند را خیلی سفت بسته‌اید، آن را شل کنید.
وسایل موردنیاز برای پانسمان
گاز یا تنزیب استریل ، پنبه استریل ، پد (از لایه هایی از پنبه و گاز یا پارچه دیگری که قدرت جذب ترشحات را دارد، تشکیل شده است) باند نواری و چسب ، قیچی ، پنس و مواد ضد عفونی کننده .به جای گاز می توان از پارچه خانگی تمیز و غیر پرز دار استفاده کرد. ولی مواد پرز دار و کرکدار (مثلا پنبه) ، نباید مستقیم روی زخم گذاشته شود چون رشته ها ممکن است به داخل زخم نفوذ کنند. کلیه وسایل پانسمان حدالامکان باید استریل باشد. بعضی از وسایل را می توان بوسیله جوشاندن در آب به مدت 10 تا 20 دقیقیه از زمان شروع جوش استریل کرده و یا لوازم فلزی را بوسیله شعله آتش می توان ضدعفونی کرد. برای ضدعفونی پارچه های که در دسترس است می توان با اطو کشیدن کار استریل کردن را انجام داد .
برای ثبت نام در دوره آموزشی روشهای تزریقات و پانسمان می توانید بر روی نام دوره با عنوان آشنایی با اصول تئوری تزریقات و پانسمان کلیک کنید.
